%0 Journal Article %T معتزله بصره؛ تفاوت‌ها و تمایزها %J پژوهشنامه مذاهب اسلامی %I دانشگاه ادیان و مذاهب %Z 2423-4044 %A سلطانی, مصطفی %D 2014 %\ 09/01/2014 %V 1 %N 1 %P 9-26 %! معتزله بصره؛ تفاوت‌ها و تمایزها %K معتزله بصره %K معتزله بغداد %K اصول کلی معتزله %K خلق قرآن %K افضلیت %K لطف %K صفات خداوند %R %X جنبش اعتزال یکی از مهم‌ترین جنبش‌های کلامی است که اوایل قرن دوم هجری در بصره شکل گرفت. حمایت خلفای عباسی همچون مأمون، معتصم و واثق از آن موجب رشد سریع این جریان شد، به گونه‌ای که عده زیادی از مردم عراق، از جمله ساکنان بغداد، به این جنبش گرویدند. پس از شکل‌گیری بغداد در 145 ه.ق. و حضور عباسیان در این شهر معتزله نیز به بغداد روی آوردند. با گذشت زمان، اختلاف‌هایی میان معتزله بغداد و بصره شکل گرفت و معتزله را به دو مکتب بصره و بغداد تقسیم کرد. این دو مدرسه در اصول کلی مشترک بودند، اما در تفسیر و قرائت از آن اصول با هم اختلاف داشتند. میل به تشیع در مدرسه بغداد از جمله مشهورترین وجوه تمایز این دو جریان است. علاوه بر آن، این دو مدرسه در مسائلی چون خلق قرآن، وجوب لطف، قدرت الاهی، وجوب اصلح بر خداوند، ثواب و عقاب، تعذیب اطفال، توبه و عفو الاهی، آجال، شیوه و رویکرد بحث در صفات الاهی، نام‌گذاری اسمی بر خداوند و مواضعی دیگر اختلاف دارند. بررسی برجسته‌ترین موارد اختلافی این دو مکتب موضوع این پژوهش است. %U https://mazaheb.urd.ac.ir/article_8730_4a16d328df52c3f2f498e7739d3bb1da.pdf