دانشگاه ادیان و مذاهب
پژوهشنامه مذاهب اسلامی
2423-4044
2538-1547
2
3
2015
09
01
واکاوی قاعده دفع افسد به فاسد از دیدگاه مذاهب فقهی
9
32
FA
عبدالصمد
علی آبادی
دانشجوی دکتری رشته مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی
motaleat92@chmail.com
رضا
اسفندیاری(اسلامی)
دانشیار گروه فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
r.eslami1395@chmail.ir
قاعده دفع افسد به فاسد از جمله قواعد پرکاربرد است که در تمام ابواب فقه جاری است. با وجود اینکه ادله اربعه بر مشروعیت این قاعده دلالت میکند، اما بحث کافی و مستقلی در خصوص این قاعده نشده است، هرچند در لابهلای کتب فقهی از این قاعده نام بردهاند. مفاد آن عبارت است از جواز ارتکاب فاسد برای دفع افسد که در واقع این محتوا، یکی از مصادیق قاعده اهم و مهم است. در این نوشتار، با استفاده از منابع معتبر فریقین، مفاد قاعده، ادله قاعده، استثنائات، و تطبیقات این قاعده را تبیین میکنیم.
قاعده فقهی,مذاهب فقهی,دفع,افسد,فاسد,اهم,مهم
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_14673.html
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_14673_e68a88211d6d37ad580abffbd506dbe5.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
پژوهشنامه مذاهب اسلامی
2423-4044
2538-1547
2
3
2015
09
01
تصوف سلفی: پروژه ناهمگون و ناتمام سعید حوی
33
47
FA
سیدعلی
سادات فخر
مربی گروه قرآن پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
a.sadatfakhr@isca.ac.ir
قاسم
جوادی
استادیار گروه ادیان و مذاهب گروه جامعه المصطفی
javadi@urd.ac.ir
سعید حوی از سلفیان سوری است که گرایشهای صوفیانه دارد. او عضو اخوانالمسلمین و یکی از رهبران آن در سطح ملی و بینالمللی است. حوی در مدرسهای سلفی آموزش دید؛ اما معلم او مرشدی از صوفیان بود. محیط آشوبناک خاورمیانه، بهویژه سوریه، فلسطین و مصر، او را بهشدت متأثر ساخت. وی برای برونرفت از این وضعیت اسفبار، پروژه خود را تصوف سلفی قرار داد. هدف او جمع میان تصوف و سلفیگری و ایجاد هماهنگی میان دو گرایش ناهمگون و بهرهگیری از ظرفیتهای تصوف در خدمت به سلفیه بود. دشواریهای فراوانی پیش پای او در این پروژه بود و انتقادهای سلفیان از نظریهها و رفتارهای صوفیان باعث شد او به دفاع از برخی از آنها، از قبیل کرامات و جشن میلاد پیامبر (ص)، بپردازد؛ اما نتوانست پروژهاش را به پایان برساند. گذشت زمان و رویدادهای نو در خاورمیانه، از جمله پیروزی انقلاب اسلامی، باعث شد سعید حوی رفتارهای متضادی از خود نشان دهد و در نهایت در اواخر عمر بهشدت پیگیر پروژه شیعههراسی و شیعهستیزی سلفیان شد و در این زمینه کتاب نوشت.
سلفیه,سعید حوی,تصوف,سلفیه فرقهگرا,سلفیه تکفیری
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_14676.html
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_14676_f4fa08fbafc4e28b1ba838f9136f378c.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
پژوهشنامه مذاهب اسلامی
2423-4044
2538-1547
2
3
2015
09
01
بررسی حکم طلاق بین زن و شوهر مفقودش در مذاهب پنجگانه اسلامی
49
72
FA
سیدابوالحسن
نواب
دانشیار گروه مذاهب فقهی دانشگاه ادیان و مذاهب
amid6384@gmail.com
مجید
شاکر سلماسی
دانشجوی رشته شیعه شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب
shaker1361@gmail.com
سیدیاسین
موسوی زاده
دانشجوی دکتری رشته مطالعات تاریخ تشیع دانشگاه ادیان و مذاهب
saleh257@yahoo.com
چمران
محمدجعفری
دانشجوی دوره دکتری مذاهب کلامی دانشگاه ادیان و مذاهب
dr.chamran62@gmail.com
طبق دیدگاه مذاهب اسلامی، اگر شخصی مفقود شود و مکانش غیرمعلوم باشد و خبری از او در دست نباشد، در خصوص زن وی احکام خاصی مترتب میشود. یکی از احکام، جدایی و طلاق زن است که محل اختلاف واقع شده است. مشهور فقهای امامیه، مالکیه و حنابله قائل به طلاق و جدایی زن بعد از انتظار چهار سال و نگهداشتن چهار ماه و ده روز عدّه، هستند. نگارنده با این قول موافق است. در مقابل این قول، حنفیه، شافعیه و عدّهای دیگر از فقهای امامیه قائل به صبر و جایزنبودن طلاق بین زن و مرد هستند و معتقدند چنین زنی باید منتظر باشد تا مرگ همسرش با علم و یقین ثابت شود یا مدتزمانی سپری شود که امکان زندهبودن چنین شخصی وجود نداشته باشد
مفقود,انتظار,صبر,حاکم,طلاق,جستوجو,نفقه,ارث
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_14679.html
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_14679_89178d074a07cc81b456b776f044ea91.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
پژوهشنامه مذاهب اسلامی
2423-4044
2538-1547
2
3
2015
09
01
بررسی تطبیقی جایگاه عقل در دین از دیدگاه ابنتیمیه و بحرانی
73
93
FA
مجید
حیدری آذر
دانش آموخته حوزه علمیه قم و دانش پژوه موسسه دارالاعلام المدرسه اهل البیت
mh.heidari1394@cmail.ir
علی
الله بداشتی
دانشیار گروه فلسفه دانشگاه قم
alibedashti@gmail.com
بحث عقل، کارکرد و محدوده آن یکی از مباحث مهم و تأثیرگذار در شکلگیری آرا و عقاید، مخصوصاً در حوزه دین، است که افراط و تفریطهای فراوانی در خصوص آن صورت گرفته است. در این مقاله ضمن بررسی معانی عقل، دیدگاه ابنتیمیه، از رهبران و بنیانگذاران جریان سلفیگری، و شیخ یوسف بحرانی، از علمای اخباریگری شیعه، را بررسی میکنیم و نقاط اشتراک و اختلاف آنها را، به رغم ظاهرگرایی هر دو، میکاویم. هرچند هر دو تا حدودی کارآیی عقل را قبول دارند، ولی در مقام عمل برای عقل ارزشی قائل نشدهاند و در عین اینکه حسن و قبح عقلی را میپذیرند، ملازمه آن با شرع را قبول ندارند و در مقام تعارض عقل و نقل عملاً نقل را مقدم میکنند.
ابنتیمیه,بحرانی,عقل,نقل,حسن و قبح
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_14680.html
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_14680_fd7b7a24890161f9ce71f5f2322a10ae.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
پژوهشنامه مذاهب اسلامی
2423-4044
2538-1547
2
3
2015
09
01
ملاک و شرایط تکفیر از دید رشید رضا
95
110
FA
فهیمه
فیضی
عضو گروه کلام جامعه الزهرا
fahimehfeyzi@yahoo.com
سیدمهدی
علی زاده موسوی
استادیار گروه کلام پژوهشکده حج و زیارت
sm.musavi@gmail.com
تکفیر پدیدهای است که از زمان امام علی (ع) و ماجرای حکمیت تا کنون همواره جهان اسلام را به خود مشغول کرده است. در دوران معاصر نیز، گروهی از سلفیان، موسوم به تکفیری، با این دستاویز به ریختن خون مسلمانان مباهات میکنند. آنها با استناد به اندیشهها و آرای بزرگان خود، این کار را عمل به دستورهای دینی میدانند. یکی از نظریهپردازان سلفیان معاصر، محمد رشید رضا است. او، که بهشدت تحت تأثیر عقاید ابنتیمیه است، ابعاد و جوانب مسئله تکفیر را بهخوبی بررسی کرده است. این مقاله ملاک و شرایط تکفیر را از دید رشید رضا میکاود. او در مقام مصلح اجتماعی معتقد است باید بین بیان ملاک کلی تکفیر و احکام ارتداد، تکفیر فرد معین و اجرای احکام ارتداد فرق گذاشته شود. ملاک کلی تکفیر را انکار یکی از ضروریات دین میداند، ولی معتقد است جهل و تأویل، مانع اجرای احکام تکفیر در خصوص اشخاص است.
رشید رضا,تکفیر,سلفیه,ایمان,ارتداد
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_14682.html
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_14682_726df6d4fcbe496bbb0e34ba8d03ed25.pdf
دانشگاه ادیان و مذاهب
پژوهشنامه مذاهب اسلامی
2423-4044
2538-1547
2
3
2015
08
23
بررسی و نقد مراسم نهم ربیع در منابع شیعی
111
130
FA
اعظم
خوش صورت موفق
دانشجوی دکتری مذاهب فقهی؛ دانشگاه ادیان و مذاهب
a.khoshsorat@yahoo.com
مهدی
فرمانیان
دانشیار گروه مذاهب کلامی؛ دانشگاه ادیان و مذاهب.
m.farmanian@chmail.ir
امروزه دشمنان اسلام برخی باورها و اعمال نادرست جهال یا معاندانِ فرق مختلف را حمایت میکنند و به آن دامن میزنند. از آن جمله پررنگنمایی جشن نهم ربیع با عنوان شادی از قتل خلیفه دوم و تحریک احساسات مذهبی دیگر مسلمانان به واسطه برپایی مراسمی مشتمل بر سب و لعن و برخی اعمال سخیف، که در توجیه آن به حدیث رفعالقلم استناد میکنند، در حالی که حدیث مذکور اشکالات سندی و محتوایی فراوانی دارد و نمیتواند محل استناد باشد. از سوی دیگر، قرآن برای جلوگیری از مقابله به مثل و توهین بتپرستان، حتی اجازه اهانت به بت آنان را نمیدهد و این شیوه در سیره اهل بیت (ع) نیز اتخاذ شده است و قطعاً عمل نهیشده نمیتواند مصداق تعظیم شعائر باشد. بهعلاوه، اساساً از لحاظ تاریخی مرگ خلیفه دوم در نهم ربیعالاول اتفاق نیفتاده است. ضمن اینکه با عنایت به وضعیت کنونی جهان اسلام و تشخیص ولی امر مسلمین و بنا بر حکم ثانویه، بسیاری از علمای بزرگ شیعه پرداختن به این مسائل را موجب وهن مذهب شیعه و مخل وحدت و فاقد هر گونه مجوزی میدانند. بنابراین، اهمیت روز نهم ربیعالاول نزد شیعیان به جهت سالروز آغاز امامت حضرت حجت (عج) است که یکی از اعیاد مهم محسوب میشود.
نهم ربیع,حدیث رفعالقلم,امامت حضرت حجت,سب,توهین,لعن
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_111272.html
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_111272_e767200cf63d39fd56a61d10e78128f3.pdf