بررسی و نقد مراسم نهم ربیع در منابع شیعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مذاهب فقهی؛ دانشگاه ادیان و مذاهب

2 دانشیار گروه مذاهب کلامی؛ دانشگاه ادیان و مذاهب.

چکیده

امروزه دشمنان اسلام برخی باورها و اعمال نادرست جهال یا معاندانِ فرق مختلف را حمایت می‌کنند و به آن دامن می‌زنند. از آن جمله پررنگ‌نمایی جشن نهم ربیع با عنوان شادی از قتل خلیفه دوم و تحریک احساسات مذهبی دیگر مسلمانان به واسطه برپایی مراسمی مشتمل بر سب و لعن و برخی اعمال سخیف، که در توجیه آن به حدیث رفع‌القلم استناد می‌کنند، در حالی که حدیث مذکور اشکالات سندی و محتوایی فراوانی دارد و نمی‌تواند محل استناد باشد. از سوی دیگر، قرآن برای جلوگیری از مقابله به مثل و توهین بت‌پرستان، حتی اجازه اهانت به بت آنان را نمی‌دهد و این شیوه در سیره اهل بیت (ع) نیز اتخاذ شده است و قطعاً عمل نهی‌شده نمی‌تواند مصداق تعظیم شعائر باشد. به‌علاوه، اساساً از لحاظ تاریخی مرگ خلیفه دوم در نهم ربیع‌الاول اتفاق نیفتاده است. ضمن اینکه با عنایت به وضعیت کنونی جهان اسلام و تشخیص ولی امر مسلمین و بنا بر حکم ثانویه، بسیاری از علمای بزرگ شیعه پرداختن به این مسائل را موجب وهن مذهب شیعه و مخل وحدت و فاقد هر گونه مجوزی می‌دانند. بنابراین، اهمیت روز نهم ربیع‌الاول نزد شیعیان به جهت سال‌روز آغاز امامت حضرت حجت (عج) است که یکی از اعیاد مهم محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Examination of the Celebration of the Ninth of Rabi-ul-Avval in Shiite Sources

نویسندگان [English]

  • azam khoshsorat movafagh 1
  • Mahdi Farmanian 2
1 Ph.D candidate in Islamic Theological Denominations, University of Religions and Denominations
2 Associate professor, Department of Islamic Theological Denominations, University of Religions and Denominations
چکیده [English]

Nowadays, a number of inappropriate beliefs and rituals, mostly being practiced by some ignorant sects affiliated to Islam, are exaggeratedly supported by the opponents of the Muslim. One of these is the sporadic celebrations hold on the ninth of Rabi-ul-Avval, in memory of the second Caliph, s murder, in which some historically prominent figures of the Sunnis are insulted, cursed and disrespected, an improper practice that instigates their religious emotions. The celebration is weakly documented through the Hadith-e Raf-ul-Ghalam, a Hadith that could never be defended due to several content and documentation shortcomings.Moreover, while the Prophet and his disciples are strongly warned in Quran not to insult the idolaters and even their idols to avoid their counterblast, it is understood that an ethically forbidden action could not be practiced in order to reverence religious values. Also, historically, the death of the second Caliph did not occurred on the ninth of Rabi-ul-Avval.After all above, considering the Leader, s interpretation of the subject, the Fatwas of top Shiite scholars on it and current situation of the Muslim world, holding such celebrations could result in the disgrace of the Shiite, being a barrier on the way of Muslims, unity. Finally it is suggested that the celebration could be replaced by one of the most important Islamic festivals for the anniversary of the beginning of the Imamate of the twelfth Shiite Imam, Mahdi (P.B.U.H), having occurred on the same day

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ninth of Rabi-ul-Avval
  • Hadith-e Raf-ul-Ghalam
  • Imamate of the twelfth Shiite Imam
  • curse
  • Insult

مراجع

‌قرآن کریم.
ابن ادریس حلّی، محمد بن منصور بن احمد (1410). السرائر الحاویلتحریر الفتاوی، قم: مؤسسه نشر الاسلامی، چاپ دوم.
ابن بطه العکبری، عبیدالله (بی‌تا). «الابانة الکبـرى»، نسخۀ دیجیتال وبگـاه جامع الحدیث.
ابن تیمیه، احمد (1426). مجموع الفتاوی، بیروت: دار الوفاء.
ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (1386). الموضوعات، مدینه: چاپ عبدالرحمان محمد عثمان.
ابن خَلّکان (1948). وفیات الاعیان، مصر: محمد محیی الدین عبد الحمید.
ابن طاووس حلّی، رضی‌الدین علی (1415). الاقبال بالأعمال الحسنة، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
الأزهری، محمد بن سعد بن منیع (1417). الطبقات الکبری، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
انصاری قرطبی، محمد بن احمد (1405). تفسیر قرطبی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة الثانیة.
آقابابایی، مهدی (بی‌تا). مرد غیرتمند ایرانی؛ سیریدر زندگانی ابولؤلؤ، اصفهان: مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه.
آلوسی، محمود بن عبد الله (1414). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الفکر.
برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد (1383). رجال البرقی؛الطبقات، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
برقی، ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد (1371). المحاسن، قم: دار الکتب الاسلامیة.
تفرشی، سید مصطفی بن حسین حسینی (1418). نقد الرجال، قم: مؤسسة آل البیت (ع).
جزائری، سید عبد الله (بی‌تا الف). التحفه السنیه (خطی).
جزائری، نعمت‌ الله بن عبد الله (بی‌تا ب). انوار النعمانیه، بیروت: دار القاریه.
جوهری، اسماعیل بن حماد (1410). الصحاح؛ تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت: دار العلم للملایین.
حاکم نیشابوری شافعی، محمد بن عبد اللّه (1406). المستدرک علیالصحیحین، تحقیق: یوسف مرعشلی، بیروت: دار المعرفه.
حلی، حسن بن سلیمان بن محمد (1424). المحتضر، نجف: المکتبة الحیدریة.
خامنه‌ای، سید علی (بی‌تا). هفته‌نامه عملی- فرهنگی بصیر (حوزه)، س14، ش1، مسلسل 323.
خوش‌صورت موفق، اعظم؛ علی‌اکبری راضیه (1392). «نقد و بررسی مهم‌ترین ادلـه جریان‌های تکفیری در تکفیر شیعه»، در: مجموعه مقالات کنگره تکفیر، ج7، قم: مؤسسه دارالاعلام لمدرسة اهل البیت.
دینوری، ابن قتیبة (1410). الامامة والسیاسة (تاریخ الخلفاء)، تحقیق: علی شیری، بیروت: دار الأضواء.
دینوری، ابوحنیفه (بی‌تا). الأخبار الطوال، قم: چاپ منشورات الرضی.
ذهبی، محمد ابن احمد (بی‌تا).تذکرة الحفاظ، بیروت: دار إحیاء التراث العربی
رازی، فخر الدین (1411). التفسیر الکبیر او مفاتیح الغیب، بیروت: دار الکتب العالمیه.
سبحانی، جعفر (بی‌تا). محاضرات فی الالهیات، تلخیص: ربانی گلپایگانی، قم: انتشارات مؤسسه امام صادق (ع).
صافی گلپایگانی، لطف‌الله (بی‌تا). مجموعه رسائل، بی‌جا: بی‌نا.
صدوق، محمد بن علی (1376). امالی، تهران: کتابچی.
صدوق، محمد بن علی (1404). عیون اخبار الرضا (ع)، بیروت: مؤسسة الاعلمی.
صدوق، محمد بن علی (1414). الاعتقادات فیدین الامامیة، تحقیق: عصام عبدالسید، بیروت: دار المفید للطباعة والنشر والتوزیع، الطبعة الثانیة.
صدوق، محمد بن علی (1384). عیون أخبار الرضا (ع)، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، ترجمه: حمیدرضا مستفید، تهران: دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم.
صدوق، محمد بن علی (بی‌تا). فضائل الشیعة، ترجمه: توحیدی، تهران: انتشارات زراره.
طباطبایی، محمد حسین (1417). المیزان فیتفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزه علمیه، چاپ پنجم.
طباطبایی، محمد حسین (1419). سنن النبی (ص)، تحقیق: شیخ محمدهادی فقهی، قم: انتشارات جامعة مدرسین.
طبری، ابوجعفر محمد بن جریر (1412). جامع البیان فیتفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة.
طبری، محمد بن جریر (1352). تاریخ طبری، ترجمه: ابوالقاسم پاینده، بی‌جا: بنیاد فرهنگ ایران.
طبری، محمد بن جریر (1413). دلائل الامامة، قم: بنیاد بعثت.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1407). تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهارم.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1414). الأمالی، قم: دار الثقافة.
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة الثانیة.
طوسی، ابی جعفر محمد بن حسن (1411). کتاب الغیبة، تحقیق: الشیخ عبادالله الطهرانی، الشیخ ابی احمد ناصح، قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة.
عاملی کفعمی، ابراهیم بن علی (1405). المصباح، قم: رضی.
عیاشی، محمد بن مسعود (1380). تفسیر العیاشی، تهران: چاپ‌خانه علمیه تهران.
فاطمی، علی (بی‌تا). غدیر ثانی؛ روز نهم ربیع، مکمل غدیر اول و روز اظهار تبرا، ناشر چاپی: سایت شیعه‌نیوز و شیعه‌تیوب، ناشر دیجیتالی: اصفهان، مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه.
قمی، شیخ عباس (1383). مفاتیح الجنان، قم: انتشارات الهادی، چاپ هجدهم.
کشّی، ابو عمرو محمد بن عمر بن عبد العزیز (1409). رجال الکشی، مشهد: مؤسسه نشر دانشگاه مشهد.
کلینی، محمد بن یعقوب (1365). الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
کلینی، محمد بن یعقوب (بی‌تا). اصول کافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
کوفی، ابن اعثم (1372). الفتوح، ترجمه: محمد بن احمد مستوفی، بی‌جا: انتشارات آموزش انقلاب اسلامی.
مجلسی، محمد باقر (1370). زاد العماد، بی‌جا: بی‌نا.
مجلسی، محمد باقر (1404). بحار الأنوار، بیروت: مؤسسة الوفاء.
مجلسی، محمد باقر (1410). بحار الأنوار، بیروت: مؤسسة الطبع والنشر.
مجلسی، محمد باقر (1423). زاد المعاد؛ مفتاح الجنان، ترجمه: علاء‌الدین اعلمی، بیروت: بی‌نا.
مسائلی، مهدی (1374). نهم ربیع؛ جهالت‌ها، خسارت‌ها، بی‌جا: وثوق، چاپ دوم.
مسعودی، علی بن حسین (1374). مروج الذهب و معادن الجواهر، ترجمه: ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
مسعودی، علی بن حسین (بی‌تا). التنبیه والاشراف، مصر: دار الصاوی.
مفید، محمد بن نعمان (1364). مسار الشیعه، قم: کنگره شیخ مفید.
مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
منقری، نصر ابن مزاحم (1403). وقعة صفین، قم: کتاب‌خانه آیت‌الله مرعشی.
موسوی خمینی، روح‌الله (1361). صحیفه نور، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
موسوی خمینی، روح‌الله (بی‌تا). صحیفه امام، قم: مؤسسه نشر آثار امام خمینی.
موسوی خویی، سید ابوالقاسم (بی‌تا). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرجال، بی‌جا: بی‌نا.
نجاشی، ابوالحسن احمد بن علی (1407). رجال النجاشی؛فهرست أسماء مصنفیالشیعة، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
نجفی، مسلم؛ وکیلی، هادی (1389). «تأملاتی تاریخی درباره نهم ربیع»، در: تاریخ و فرهنگ، ش4، ص51-82.
نوری، میرزا حسین (1408). مستدرک الوسائل، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
یعقوبی، احمد ابن ابی یعقوب (1371). تاریخ یعقوبی، ترجمه: محمدابراهیم آیتی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار