تصوف سلفی: پروژه ناهمگون و ناتمام سعید حوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی گروه قرآن پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

2 استادیار گروه ادیان و مذاهب گروه جامعه المصطفی

چکیده

سعید حوی از سلفیان سوری است که گرایش‌های صوفیانه دارد. او عضو اخوان‌المسلمین و یکی از رهبران آن در سطح ملی و بین‌المللی است. حوی در مدرسه‌ای سلفی آموزش دید؛ اما معلم او مرشدی از صوفیان بود. محیط آشوب‌ناک خاورمیانه، به‌ویژه سوریه، فلسطین و مصر، او را به‌شدت متأثر ساخت. وی برای برون‌رفت از این وضعیت اسف‌بار، پروژه خود را تصوف سلفی قرار داد. هدف او جمع میان تصوف و سلفی‌گری و ایجاد هماهنگی میان دو گرایش ناهمگون و بهره‌گیری از ظرفیت‌های تصوف در خدمت به سلفیه بود. دشواری‌های فراوانی پیش پای او در این پروژه بود و انتقادهای سلفیان از نظریه‌ها و رفتارهای صوفیان باعث شد او به دفاع از برخی از آنها، از قبیل کرامات و جشن میلاد پیامبر (ص)، بپردازد؛ اما نتوانست پروژه‌اش را به پایان برساند. گذشت زمان و رویدادهای نو در خاورمیانه، از جمله پیروزی انقلاب اسلامی، باعث شد سعید حوی رفتارهای متضادی از خود نشان دهد و در نهایت در اواخر عمر به‌شدت پیگیر پروژه شیعه‌هراسی و شیعه‌ستیزی سلفیان شد و در این زمینه کتاب نوشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Salafi Sufism: An Unfinished Heterogeneous Project of Saeed Havva

نویسندگان [English]

  • Seyed Ali Sadat Fakhr 1
  • Qasem Javadi 2
1 Lecturer, Department of Quranic studies, Research Center for Islamic Sciences and Culture
2 Assistant Professor, Department of Religions and Denominations, Internationa University of Almostafa
چکیده [English]

Sa,id Hawwa, was a Syrian Salafi with Sufistic trends, a leading member of the Muslim Brotherhood and a prominent ideologue in his country and the world as well who was trained in a Salafi School but by a Sufi Murshid. The turmoiled conditions of the Middle East, especially Syria, Palestine and Egypt affected him profoundly making him set up Salafi Sufism as an ideological project to get out of the miserable conditions he was surrounded with. His purpose was to combine Sufism and Salafism, two inconsistent approaches in a way that the capacities of the former could be in the service of the latter. He encountered numerous challenges while implementing his project that made him defend some of the Sufis, miracles and rituals such as the birthday memorial of the Prophet, witnessing them being criticized by Salafis. However, Hawwa could not managed to accomplish his project and some new developments then in the region such as the Islamic revolution of Iran resulted in his holding some paradoxical positions during the last years of his life such as Shiafobia on which he wrote a book too.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Salafism
  • SA
  • id Hawwa
  • Sufism
  • Sectarian Salafism
  • Takfeeri Salafism
قرآن مجید، ترجمه: سید جلال‌الدین مجتبوی، تهران: انتشارات حکمت.
ابن تیمیه، أحمد بن عبد الحلیم (1406). منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعة القدریة، تحقیق: محمد رشاد سالم، عربستان: جامعة الامام محمد بن سعود الاسلامیة، الطبعة الاولی.
ابن تیمیه، أحمد بن عبد الحلیم (1416). مجموع الفتاوی، تحقیق: عبد الرحمن بن محمد بن قاسم، مدینه: مجمع الملک فهد لطباعة المصحف الشریف.
ابن تیمیه، أحمد بن عبد الحلیم (1419). اقتضاء الصراط المستقیم لمخالفة أصحاب الجحیم، تحقیق: ناصر عبد الکریم العقل، بیروت: دار عالم الکتب، الطبعة السابعة.
ابن تیمیه، أحمد بن عبد الحلیم (بی‌تا). زیارة القبور والاستنجاد بالمقبور، ریاض: بی‌نا.
ابن عربی، محیی الدین (1405). الفتوحات المکیة، تحقیق: عثمان یحیی، مصر: بی‌نا، الطبعة الثانیة.
البانی، أبو عبد الرحمن محمد ناصر الدین (1412). سلسلة الأحادیث الضعیفة والموضوعة وأثرها السیئ فی الأمة، ریاض: دار المعارف، الطبعة الاولی.
البانی، أبو عبد الرحمن محمد ناصر الدین (1431). موسوعة العلامة الامام مجدد العصر محمد ناصر الدین الألبانی، صنعاء: مرکز النعمان للبحوث والدراسات الاسلامیة و تحقیق التراث والترجمة، الطبعة الاولی.
بن باز، عبد العزیز بن عبد الله (بی‌تا). فتاوی نور علی الدرب، گردآوری: محمد بن سعد الشویعر، بی‌جا: بی‌نا.
حوی، سعید (1402). جولات فی الفقه الکبیر والاکبر و اصوهما، قاهره: مکتبة وهبة، الطبعة الثانیة.
حوی، سعید (1405). الاساس فی التفسیر، قاهره: دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمه، الطبعة الاولی.
حوی، سعید (1407). هذه تجربتی و هذه شهادتی، قاهره: مکتبة وهبة، الطبعة الاولی.
حوی، سعید (1419). تربیتنا الروحیة، قاهره: دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمه، الطبعة السادسة.
حوی، سعید (1424). المستخلص فی تزکیة الانفس، قاهره: دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمه، الطبعة العاشرة.
حوی، سعید (بی‌تا). کی لانمضی بعیدا عن احتیاجات العصر، عمان: دار عمان.
سبحانی، جعفر (1425). رسائل و مقالات، قم: مؤسسة الامام الصادق (ع)، الطبعة الثانیة.
سمان، محمد عبدالله (1398). حسن البناء الرجل والفکره، بی‌جا: دار الاعتصام.
قیصر الافغانی، ابو عبدالله شمس الدین (1416). جهود علماء الحنفیة فی إبطال عقائد القبوریة، بی‌جا: دار الصمیعی.