خوانشی انتقادی بر انگاره‌های شیعه‌شناسانه مونتگمری وات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهش‌گر پژوهشکده کلام اهل بیت (ع) پژوهشگاه قرآن و حدیث

2 عضو هیئت علمی ‌دانشگاه قرآن و حدیث؛

چکیده

بخشی از مطالعات خاورشناسان معطوف به حوزه شیعه‌شناسی است. آنها با استفاده از روش‌های گوناگون به کنکاش درباره سیر تحول و تفکر شیعه پرداخته‌اند. بعضی از این روش‌ها در نوع خود بدیع بوده، افق جدیدی را پیش روی محققان مسلمان گشوده است، اما در مواردی هم، به دلایل مختلف، دستاوردهای حاصل از این مطالعات با واقعیت انطباق نداشته، نتایج نادرستی بر پایه این روش‌ها حاصل شده است. یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های مطرح در حوزه مطالعات شیعی در غرب ویلیام مونتگمری وات است. پژوهه حاضر بررسی و نقد دیدگاه شیعه‌شناسانه این شیعه‌شناس غربی با تأکید بر مقاله وی با عنوان «شیعه در دوران بنی‌امیه» است. بدین ‌منظور ضمن جمع‌آوری شواهد متعدد از کتاب‌های معتبر و تحلیل مختصر هر یک و نتیجه‌گیری از آنها بر دو مبنای روشی و محتوایی به نقد دیدگاه‌های وات می‌پردازیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical Study of Montgomery Watt's Ideas about Shiism

نویسندگان [English]

  • Seyyed Reza Qaemi 1
  • Seyyed Hadi Vakili 2
1 Researcher in The Quran and Hadith Research Institute
2 Faulty member, University of "Quran and Hadith
چکیده [English]

Part of orientalists, studies focuses on Shiism. Using various methods, they have studied the development of Shiite Thought. Some of these methods have been typically unique, opening a new horizon before the Muslem scholars, while in some cases, due to different reasons, their results have ended in incorrect findings, not being compatible with the reality. One of the most important figures in the realm of Shiite studies in the west is William Montgomery Watt. Referring to his article, "The Shiites in the era of Umayyids" the present article critically surveys this western scholar's ideas on Shiism. To do this, we criticize his viewpoints by collecting evidences through valid books, analyzing each of them in brief and concluding from them based on methodology and content.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shiite
  • experts on Shiism
  • orientalists
  • Historical Analysis
  • Montgomery Watt
قرآن کریم.
ابن اثیر، عز الدین على (1371). کامل تاریخ بزرگ اسلام و ایران، ترجمه: ابوالقاسم حالت و عباس خلیلى، تهران: مؤسسه مطبوعاتى علمى.
ابو زهره، محمد (1955). ابو حنیفه حیاته و عصره: آرائه و فقهه، بیروت: دار الفکر العربی.
ابوحاتم رازى، احمد بن حمدان (1392). الزینة فی الکلمات الاسلامیة و العربیة، تصحیح: عبد اللّه سلوم سامرایی، بغداد: دار الحریه.
الأصفهانى، ابو الفرج على بن الحسین (بی‌تا). مقاتل الطالبیین، تحقیق: سید احمد صقر، بیروت: دار المعرفة.
امین، محسن (1403). اعیان الشیعه، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
اندلسی، ابن عبد ربه (1404). العقد الفرید، بیروت: دار الکتب العلمیه.
الایجی، عبد الرحمن (1997). المواقف، الطبعه الاولی، بیروت: دار الجیل.
البغدادی، ابو منصور عبد القاهر بن طاهر (1408). الفرق بین الفرق، بیروت: دار الجیل و دار الافاق.
البلاذرى، أحمد بن یحیى بن جابر (1977/1397). انساب الأشراف، الطبعة الاولى، تحقیق: محمد باقر المحمودی، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
تمیمی مغربی، نعمان بن محمد (1385). دعائم الاسلام، مصر: دار المعارف.
حر عاملی (1409). وسائل الشیعه، قم: انتشارات آل البیت (ع).
حیدر، اسد (1390). الامام الصادق والمذاهب الاربعه، بیروت: دار الکتاب العربی، الطبعة الثانیة.
الذهبی، شمس الدین محمد بن احمد (1406). سیر اعلام النبلاء، بیروت: مؤسسه الرساله.
الذهبی، شمس الدین محمد بن احمد (بی‌تا). تذکره الحفاظ، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
رضوی اردکانی، سید ابوفاضل (1361). شخصیت و قیام زید بن علی، بی‌جا: مرکز انتشارات علمی ‌و فرهنگی.
ساروخانی، باقر (1377). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: پژوهشگاه‌ علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سبحانی، جعفر (1423). بحوث فی الملل و النحل، قم: مؤسسه الامام الصادق (ع).
السیاغی، شرف الدین الحسین بن احمد (1388). الروض النضیر، الطبعه الثانیه، الطائف: مکتبه الموید.
سیوطى، جلال الدین (1421). الدر المنثور فى تفسیر المأثور، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
شهرستانی، محمد بن عبد الکریم (1364). الملل و النحل، تحقیق: محمد بدران، قم: انتشارات شریف رضی.
صدوق، محمد بن علی (1378). عیون اخبار الرضا (ع)، بی‌جا: انتشارات جهان.
ضیف، شوقی (2003). تاریخ الادب العربی (العصر الجاهلی)، قاهره: دار المعارف.
طبرى، محمد بن جریر (1375). تاریخ طبرى، ترجمه: ابوالقاسم پاینده، چاپ پنجم، تهران: اساطیر.
عسقلانی، ابن حجر (1385). الصواعق المحرقه، مصر: مکتبه قاهره، الطبعة الثانیة.
عسکری، مرتضی (1365). ارزیابی حدیث و تاریخ عبدالله بن سبا و افسانه‌های تاریخی دیگر، ترجمه: سید احمد فهری زنجانی، محمدصادق نجفی،‌ هاشم هریسی، بی‌جا: مجمع علمی ‌اسلامی.
کریمان، حسین (1382). سیره و قیام زید بن علی، چاپ اول، تهران: شرکت انتشارات علمی ‌و فرهنگی.
کلینی، محمد بن یعقوب (1365). الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
کردعلی، محمد (1983). خطط الشام، دمشق: مکتبه انوری.
کشی، محمد بن عمر (1348). رجال کشی، مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد.
مادلونگ، ویلفرد (1385). جانشینی محمد [ص]، ترجمه: احمد نمایی و دیگران، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
مجلسی، محمد باقر (1404). بحار الانوار، بیروت: مؤسسه الوفاء.
مجهول المؤلف (1971). اخبار الدوله العباسیه، تصحیح‌: عبد العزیز الدورى و عبد الجبار المطلبى‌، بیروت‌: دار الطلیعة للطباعة و النشر.
مفید، محمد بن محمد (1413). مصنفات شیخ مفید (الارشاد)، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
منقرى، نصر بن مزاحم (1370). پیکار صفین، ترجمه: پرویز اتابکى، چاپ دوم، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى.
النوبختی، ابی محمد حسن بن موسی (بی‌تا). فرق الشیعه، قم: مکتبه الفقیه.
هاشمی‌ شهیدی، اسدالله (1387). ظهور حضرت مهدی (عج) از دیدگاه اسلام، مذاهب و ملل جهان، قم: انتشارات مسجد مقدس جمکران.
یعقوبى، احمد بن ابى یعقوب (1371). تاریخ یعقوبى، ترجمه: محمدابراهیم آیتى، تهران: انتشارات علمى و فرهنگى.
Daftary, Farhad (2007). The Ismaılıs Their History and Doctrines, Cambridge: Cambridge University Press.
Kohlberg, Etan (1987). “Western Studies of Shi'a Islam,” in: Shi'ism, Resistance and Revolution, Martin Cramer (editor), Boulder, Westview Press.
Watt, W. Montgomery (1953). Muhammad at Mecca, Oxford: Clarendon Press.
Watt, W. Montgomery (1956). Muhammad at Medina, Oxford: Clarendon Press.
Watt, W. Montgomery (1961a). Islam and the Integration of Society, London: Routledge & Kegan Paul.
Watt, W. Montgomery (1961b). Muhammad: Prophet and Statesman, Oxford: Oxford University Press.
Watt, W. Montgomery (1968). Islamic Political Thought, Edinburgh: Edinburgh University Press.
Watt, W. Montgomery (1988). Islamic Fundamentalism and Modernity, London and New York: Routledge. 
Watt, W. Montgomery (2008). Shi’ism (Shi’ism under the Umayyads), New York: Routledge.