تجدید بنای پایه‌های نظری اباضیه با تأکید بر اتهام‌زدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مبانی نظری اسلام، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب

3 استادیار گروه معارف، دانشگاه لرستان.

چکیده

تجدید بنا یکی از موضوعات مهم در مسائل مذهبی به شمار می‌رود. مهم‌ترین تجدید بنایی که اباضیه معاصر انجام دادند و البته در آن هم بسیار موفق‌بودند، بحث اتهام­زدایی است. اباضیان هنگامی که با اتهام­هایی از طرف مذاهب یا شخصیت­ها روبه‌رو شدند، برای ادامه حیات خود در جهان اسلام ناچار شدند دامان خود را از این­گونه اتهامات پاک و منزه کنند. این مقاله با رویکرد توصیفی‌ـ‌تحلیلی عهده‌دار است به سه اتهام مهم مهم بپردازد و سخنان اباضیه در رد این اتهامات را تبیین کند: ۱. انتساب اباضیه به خوارج،
۲. روحیه خشونت‌طلبی و ۳. کراهت از صحابه. گفتنی است این اتهامات بسیار موجب آزرده‌­خاطرشدن اباضیه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reformation of the Theoretical Foundations of Ibadiyya with Focus on Rejecting Accusations

نویسندگان [English]

  • Hamid Malekmakan 1
  • ebrahim qasemi 2
  • Habib Hatami Kankabud 3
1 Assistant Professor, Department of Theoretical Principles of Islam, University of Tehran
2 PhD student in Comparative Studies of Islamic Denominations, University of Religions and Denominations
3 Assistant Professor, Department of Education Science, Lorestan University
چکیده [English]

Reform is one of the important issues in religious matters. The most important reform that the contemporary Ibadiyya have undertaken and has, of course, been very successful is the rejection of accusations. When faced with accusations from sects or personalities, the Ibadis were forced to reject such accusations in order to survive in the Islamic world. This paper, with a descriptive-analytical approach, deals with three important accusations and explains the Ibadis’ remarks in rejecting these accusations: 1. Associating Ibadis with Khawarij, 2. Resorting to violence, and 3. Disdaining the companions of the Prophet. It is to say that these accusations have greatly annoyed the Ibadis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibadiyya
  • Rejection of accusations
  • Khawarij
  • Violence
  • Companions

منابع

ابن‌ابی الحدید، عبدالحمید (1959)، شرح نهج البلاغه، بیروت: داراحیاء التراث العربی، چ۱.
اندلسی، محمد بن‌ازرق (1976)، بدائع السلک فی طبائع الملک، تونس: دارالعربیة للکتاب، چ۱.
ابن‌عبدالبرّ، یوسف بن‌عبدالله (1387)، التمهید، مغرب: وزارة عموم الاوقاف و الشئون الاسلامیة، چ۱.
ابن‌قتیبه دینوری، عبدالله بن‌مسلم (1371)، الامامة و السیاسة، قم: انتشارات شریف رضی، چ۱.
ابوالوفاء، احمد(2013)، احکام القانون الدولی و العلاقات الدولیة فی الفقه الاباضی، عمان: وزارة اوقاف و الشئون الدینیة، چ۱.
احمد بن‌حنبل (1991)، مسند احمد، بیروت: داراحیاء التراث العربی، چ۱.
معمر، علی یحیی (2003)، الاباضیه بین الفرق الاسلامیة، سیب: مکتبة الضامری للنشر و التوزیع، چ۲.
اطفیش، محمد بن‌یوسف (1985)، شرح کتاب النیل و شفاء العلیل، جده: مکتبة الارشاد، چ۳.
امین، سیدمحسن (1986)، أعیان الشیعة، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، چ۱.
بخاری، محمد بن‌اسماعیل (1400)، صحیح بخاری، بیروت: داراحیاء التراث العربی، چ۱.
ترمذی، محمد بن‌عیسی (1983)، سنن ترمذی، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر والتوزیع، چ۲.
جرجانی، علی بن‌محمد (1428)، التعریفات، بیروت: دارالمعرفة، چ۱.
حارثی، حمید (1403)، العقود الفضیة، عمان: [بی‌نا] ، چ۱.
حاکم نیشابوری، محمد بن‌عبدالله (1990)، المستدرک، بیروت: دارالکتب العلمیة، چ۱.
حلبی، علی بن‌برهان‌الدین (1400)، السیرۀ الحلبیه، بیروت: داراحیاء التراث العربی، چ۱.
خلیلی، سعید بن‌خلفان (2010)، تمهید قواعد الایمان و تقیید شوارد و مسائل الاحکام و الادیان، عمان: مکتبة الشیخ محمد بن‌شامس البطاشی للنشر و التوزیع، چ۱.
درجینی، احمد بن‌سعید (بی‌تا)، طبقات المشایخ بالمغرب، بیروت، دارالفکر العربی، چ۱.
شقصی الرستاقی، خمیس بن‌سعید بن‌علی بن‌مسعود (2006)، منهج الطالبین و بلاغ الراغبین، مسقط: مکتبة مسقط: چ۱.
رقیشی، محمد بن‌سالم (2007)، النور الرقاد علی علم الرشاد، عمان: وزارة التراث القومی و الثقافة، چ۱.
سالمی، عبدالله بن‌حمید (بی‌تا)، تحفة الاعیان بسیرة اهل عمان، مسقط: مکتبة الامام نورالدین السالمی، چ۱.
سالمی، عبدالله بن‌حمید (1984)، جوهر النظام فی علمی الادیان و الاحکام، مسقط: [بی‌نا] ، چ۱.
سالمی، عبدالله بن‌حمید (1963)، شرح الجامع الصحیح مسند الإمام الربیع بن‌حبیب، [بی‌جا]، [بی‌نا]، چ۱.
سبحانی، جعفر (1427)، بحوث فی الملل و النحل، قم: مؤسسه الامام الصادق، چ۱.
سرخسی، شمس‌الدین (1986)، کتاب المبسوط، بیروت: دارالمعرفة للطباعة و النشر والتوزیع، چ۱.
سید قطب (2006)، العدالة الاجتماعیة فی الاسلام، بیروت: دارالشروق، چ۱.
شهید ثانی، زین‌الدین بن‌علی (1408)، الرعایة فی علم الدرایة، قم: مکتبة آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، چ۲.
صوافی، صالح بن‌احمد (1997)، الامام جابر بن‌زید العمانی و آثاره فی الدعوة، عمان: وزارة التراث القومی و الثقافة، چ۲.
طعیمات، هانی سلیمان (2003)، الاباضیة مذهب لا دین، اردن: دارالشروق للنشر و التوزیع، چ۱.
عینی، محمود بن‌احمد (بی‌تا)، عمدة القاری، بیروت: داراحیاء التراث العربی، چ۱.
فراهیدی، ربیع بن‌حبیب (2014)، الجامع الصحیح، سیب: مکتبة الضامری للنشر والتوزیع، چ۱.
کندی، محمد بن‌ابراهیم (1984)، بیان الشرع، عمان: وزارة التراث القومی و الثقافة، چ۱.
مجلسی، محمدباقر (1983)، بحار الأنوار، بیروت: مؤسسة الوفاء، چ۲.
مسقری، ناصر بن‌مطر (2008)، الاباضیة فی میدان الحق، مسقط: مکتبة الانفال، چ۳.
معمّر، علی یحیی (2000)، الاباضیة مذهب اسلامی معتدل، ۱ج، سیب: مکتبة الضامری للنشر و التوزیع، چ۴.
ناصر، محمد، (1992)، الشیخ ابراهیم اطفیش فی جهاده الاسلامی، سیب: مکتبة الضامری للنشر و التوزیع.
وهیبی، مسلم بن‌سالم بن‌علی (2006)، الفکر العقدی عند الاباضیة حتی نهایة القرن الثانی الهجری، سیب: مکتبة الضامری للنشر و التوزیع، چ۱.
یعقوبی، احمد (بی‌تا)، تاریخ الیعقوبی، بیروت: دارالصادر، چ۱.
کندی، احمد بن‌عبدالله (1983)، المصنف، عمان: وزارة التراث القومی و الثقافة، چ۱.