ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل تطبیقی دیدگاه شیعه و اهل سنت در صفات خبری با تکیه بر مسئله رؤیت
از جمله مباحث مهم علم کلام اسلامی، صفات خبریه است که مذاهب مختلف اسلامی، دیدگاههای مختلفی درباره آن اتخاذ کردهاند. در این میان، برخی متهم به تشبیه، عدهای متهم به تجسیم و برخی دیگر هم متهم به تعطیل شدهاند. حتی فرقهای مانند وهابیها پا را از این هم فراتر گذاشتهاند و مخالفان خویش در باب صفات خبری را تکفیر کردهاند. گاهی معدودی از فرق اسلامی، شیعه را متهم به تشبیه و تجسیم کردهاند، اما در طول تاریخ، علمای شیعه این تهمتهای واهی را رد کردهاند و گفتهاند موضع شیعه در قبال صفات خبری، همان موضع اهل بیت پیامبر اکرم، یعنی تنزیه، است. زیرا در روایات واردشده از امامان معصوم (ع)، درباره صفات خبری به سه نظریه مهم، یعنی اثبات به تشبیه، نفی صفات و اثبات بدون تشبیه اشاره شده است که نظریه اخیر، همان دیدگاه تنزیهی شیعه است. در تحقیق پیش رو، کوشیدهایم با تقسیمبندی منظمی، انظار مختلف در باب صفات خبری و ادله مطرحشده در این زمینه را به صورت تطبیقی و با تکیه بر رؤیت الاهی ذکر کنیم و به تنها حالت رؤیت الاهی، که همان رؤیت قلبی است، اشاره کنیم.
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_111259_b617f999364740693272932b03aeb46e.pdf
2016-02-29
9
30
صفات خبری
تشبیه
تجسیم
رؤیت قلبی خدا
نقد وهابیت
تأویل
محمد
معینی فر
moeinifar92@yahoo.com
1
استادیار گروه مذاهب کلامی دانشکده مذاهب اسلامی
LEAD_AUTHOR
فاطمه سادات
مشیریان
moeinifar92@yahoo.com
2
دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث پیام نور قم
LEAD_AUTHOR
قرآن مجید (1379). ترجمه: محمدمهدی فولادوند، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
1
ابن ابی الحدید (1383). شرح نهج البلاغه، قم: مکتبة آیت الله مرعشی نجفی.
2
ابن بطوطه، ابوعبدالله محمد (1357). رحلة ابن بطوطه، تصحیح: لجنة من الادباء، مصر: مطبعة مصطفی محمد.
3
ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم (1426). الفتوی الحمویة الکبری، تحقیق: محمد بن ریاض الاحمد الاثری، بیروت: عالم الکتب، الطبعة الاولی.
4
ابن جوزی الحنبلی، عبد الرحمن (1421). دفع شبهة التنزیه بأکف التنزیه، تحقیق: حسن سقاف، عمان: دار امام النووی، الطبعة الرابعة.
5
ابوالفداء، اسماعیل (بیتا). تاریخ ابی الفداء، مصر: المطبعة الحسینیة.
6
ابوزهره، محمد (بیتا). تاریخ المذاهب الاسلامیة فی السیاسة والعقائد و تاریخ المذاهب الفقهیة، قاهره: دار الفکر العربی.
7
احمد السلفی، محمد بن ریاض (1424). هدایة السالکین فی اجوبة اهل العلم والدین من اجوبة الامامین بن باز و صالح العثیمین، ریاض: مکتبة الرشد، الطبعة الاولی.
8
اشعری، ابوالحسن (1400). مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین، آلمان: ویسبادن، فرانس شتاینر، چاپ سوم.
9
البانی، محمد ناصر الدین (1413/1993). کتاب السنة لحافظ ابی بکرعمرو بن مخلد الشیبانی و معه ظلال الجنة فی تخریج السنة، بیروت: المکتب الاسلامی، الطبعة الثالثة.
10
امین الحسینی العاملی، سید محسن (بیتا). کشف الارتیاب فی اتباع محمد بن عبد الوهاب، بیجا: کتابخانه بزرگ اسلامی، چاپ دوم.
11
آل بوطامی البنعلی، ابن حجر (1415). العقائد السلفیة بادلتها النقلیة والعقلیة، بیجا: دار الکتب القطریة، الطبعة الاولی.
12
بخاری، محمد بن اسماعیل (1427). صحیح البخاری، ضبط: محمد علی القطب و هشام البخاری، بیروت: المکتبة العصریة.
13
بغدادی، عبد القاهر (1408). الفرق بین الفرق و بیان الفرقة الناجیة منهم، بیروت: دار الجیل- دار الآفاق.
14
بنباز، عبد العزیز بن عبدالله (1416). مجموع فتاوی، مقدمه: عبدالله بن محمد بن احمد الطیار، الریاض: دار الوطن، الطبعة الاولی.
15
بیهقی، ابوبکر (1417). الاسماء والصفات، تحقیق: عبد الرحمان عمیره، بیروت: دار الجیل، الطبعة الاولی.
16
ثعالبی، عبد الرحمن بن مخلوف (1417). الجواهر الحسان فی تفسیر القرآن، تحقیق: محمد الفاضلی، بیروت: المکتبة العصریة، الطبعة الاولی.
17
جمعی از نویسندگان (1426). فی رحاب أهل البیت علیهم السلام، قم: المجمع العالمی لاهل البیت علیهم السلام، الطبعة الثانیة.
18
حسنی رازی، سید مرتضی بن داعی (1364). تبصرة العوام فی معرفة مقالات الانام، تصحیح: عباس اقبال آشتیانی، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ دوم.
19
حلی، حسن بن یوسف (1413). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تصحیح و تحقیق و مقدمه: آیتالله حسنزاده آملی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، الطبعة الرابعة.
20
خاتمی، احمد (1370). فرهنگ علم کلام، تهران: انتشارات صبا، چاپ اول.
21
ذهبی، محمد بن احمد شمس الدین (1995). میزان الاعتدال، تحقیق: علی محمد معوض و عادل احمد عبد الموجود، بیروت: دار الکتب العلمیة.
22
رضوانی، علیاصغر (1384). شیعهشناسی و پاسخ به شبهات، تهران: نشر مشعر، چاپ دوم.
23
رضی، محمد بن حسین (1379). نهجالبلاغه، ترجمه: محمد دشتی، قم: ناشر مشهور، چاپ اول.
24
سبحانی، جعفر (1381). الانصاف فی مسائل دام فیه الخلاف، قم: مؤسسه امام صادق (ع)، چاپ اول.
25
سبحانی، جعفر (بیتا). بحوث فی الملل والنحل، قم: مؤسسة النشر الاسلامی مؤسسه امام صادق (ع).
26
سبکی، ابی نصر عبد الوهاب بن علی (بیتا). طبقات الشافعیة الکبری، تحقیق: محمود محمد الطناحی و عبدالفتاح محمد الجلو، قاهره: دار احیاء الکتب العربیة.
27
شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (1363). الملل والنحل، تحقیق: محمد بدران، قم: الشریف الرضی، الطبعة الثالثة.
28
صابری، حسین (1388). تاریخ فرق اسلامی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، چاپ پنجم.
29
صدوق، محمد بن علی بن بابویه (1398). التوحید، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، الطبعة الاولی.
30
طباطبایی، سید محمدحسین (1376). تفسیر المیزان، ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی، تهران: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی، با همکاری مرکز نشر فرهنگی رجاء و مؤسسه انتشارات امیرکبیر، چاپ ششم.
31
عثمان بن علی حسن (1415). منهج الاستدلال علی مسائل الاعتقاد عند اهل السنة والجماعة، الریاض: مکتبة الرشد، الطبعة الخامسة.
32
غزالی، ابوحامد (1409). الاقتصاد فی الاعتقاد، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الاولی.
33
فائزیپور تهرانی، علیاکبر (1387). تاریخ و نقد وهابیت، ترجمه کشف الارتیاب علامه سید محسن امین، قم: مطبوعات دینی، چاپ اول.
34
فخر رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر (1413). اعتقادات فرق المسلمین والمشرکین، تحقیق: محمد زینهم، قاهره: مکتبة مدبولی، الطبعة الاولی.
35
فخر رازی، محمد بن عمر (1420). مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة الثالثة.
36
فرمانیان، مهدی (1391). درسنامه فرق و مذاهب کلامی اهل سنت، قم: آثار نفیس، چاپ اول.
37
قاضی عبدالجبار معتزلی (1965). المغنی فی ابواب التوحید والعدل، تحقیق: جورج قنواتی، قاهره: الدار المصریة.
38
قرضاوی، یوسف (2008). الصحوة الاسلامیة من المراهقة الی الرشد، مدینة نصر (مصر): دار الشروق، الطبعة الثالثة.
39
کلینی، محمد بن یعقوب (1362). الکافی، تهران: انتشارات اسلامیه، الطبعة الثانیة.
40
مجلسی، محمد باقر (1404). بحار الانوار، بیروت: مؤسسة الوفاء.
41
محمدی ریشهری، محمد (1385). دانشنامه عقاید اسلامی، با همکاری رضا برنجکار و ترجمه عبدالهادی مسعودی، قم: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، چاپ اول.
42
مشکور، محمدجواد (1375). فرهنگ فرق اسلامی، مقدمه: کاظم مدیر شانهچی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ سوم.
43
موحد، محمدعلی (1376). ابنبطوطه، تهران: طرح نو، چاپ اول.
44
النووی، ابو زکریا یحیی بن شرف (1411/1990). صحیح مسلم بشرح النووی، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الاولی.
45
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی روایات فریقین در موضوع مباهله و تحلیل دیدگاه مؤلفان المنار در این زمینه
آیه مباهله از جمله آیاتی است که بر فضیلت و عظمت اصحاب کساء دلالت داشته و در منابع فریقین روایات متعددی در این زمینه نقل شده است که محدثان، مفسران و دانشمندان مذاهب اسلامی، بر دلالت آنها بر جایگاه ویژه اصحاب کساء و اختصاص آیه مباهله به آنان اذعان کردهاند. با وجود اینکه میتوان دلالت آیه مباهله و شأن نزول آن را بر فضیلت و عظمت اهل بیت (ع) میان مذاهب اسلامی محل اتفاق دانست، اما در این بین، مؤلفان المنار با انکار روایات دالِ بر اختصاص این آیه به اصحاب کساء، و با استناد به روایتی از ابنعساکر، آیه را به افراد دیگری نیز ارتباط دادهاند. در این مقاله با رویکرد توصیفی- تحلیلی روایات دالّ بر ارتباط آیه با اصحاب کساء را، از منابع معتبر اهل سنّت و شیعه نقل میکنیم و سخن بزرگان اهل تسنن در دلالت آیه مباهله و روایات مرتبط با آن بر فضایل اصحاب کساء را بیان میکنیم و سپس دیدگاه و ادعای مؤلفان المنار تبیین، بررسی و نقد میشود.
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_111274_eaae77e9bde12e172cf81347f491a5ee.pdf
2016-02-20
33
51
مباهله
روایات فریقین
المنار
اصحاب کساء
اهل بیت (ع)
احمد
حاتمی کن کبود
ahmadhatami1213@gmail.com
1
دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
LEAD_AUTHOR
علی اکبر
بابایی
ababayi@rihu.ac.ir
2
دانشیار گروه علوم و قرآن، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
AUTHOR
قرآن کریم (عثمان طه)، ترجمه شیخ حسین انصاریان، قم، دانش، چاپ دوم.
1
ابن تیمیه، احمد بن عبد الحلیم (1406). منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعة القدریة، تحقیق: محمد رشاد سالم، عربستان: جامعة الامام محمد بن سعود الاسلامیة.
2
ابن حجاج نیشابوری، مسلم (1407). صحیح مسلم، بیروت: مؤسسة عزّ الدین للطباعة والنشر، الطبعة الاولی.
3
ابن طاوس، علی بن موسی (1428). سعد السعود، تحقیق: صاحب علی المحبّی، قم: احسن الحدیث، الطبعة الاولی.
4
ابن عساکر، عبد الرحمن بن محمد (1416). تاریخ مدینة دمشق، بیروت: دار الفکر.
5
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (بیتا). تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
6
ابن منظور، محمد بن مکرم (بیتا). لسان العرب، بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، دار صادر.
7
الاهیان، مجتبی (1385). «بررسی آیه مباهله از دیدگاه فریقین»، در: پژوهشهای دینی، ش4، ص49-62.
8
بحرانی، سید هاشم (1422). غایة المرام و حجة الخصام، تحقیق: سید علی عاشوری، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، الطبعة الاولی.
9
ترمذی، محمد بن عیسی (بیتا). جامع ترمذی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة الاولی.
10
حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله (بیتا). المستدرک علی الصحیحین، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الاولی.
11
حویزی، عبد علی بن جمعه (1370). نور الثقلین، قم: انتشارات اسماعیلیان.
12
حویزی، عبد علی بن جمعه (1412). تفسیر نور الثقلین، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ چهارم.
13
ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد (بیتا الف). تلخیص المستدرک علی الصحیحین، بیروت: دار المعرفة.
14
ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد (بیتا ب). میزان الاعتدال، بیروت: دار الفکر.
15
ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد (1409). تاریخ الاسلام، تحقیق: عمر عبدالسلام تدمری، بیروت: دار الکتب العربیۀ.
16
رازی، ابن ابی حاتم (1417). تفسیر القرآن العظیم، مکه- ریاض: مکتبة نزار مصطفی الباز، الطبعة الاولی.
17
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (بیتا). المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داود، بیروت: دار القلم.
18
رستمی نجفآبادی، حامد (1391). «آشنایی با پیشگامان بیداری اسلامی؛ شیخ محمّد عبده»، در: حبل المتین، ش3، ص177-187.
19
رشید رضا، محمد (بیتا). تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بالتفسیر المنار، بیروت: دار الفکر، الطبعة الثانیة.
20
زمخشری، محمود (1407). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی، الطبعة الثالثة.
21
سیوطی، عبد الرحمن (1404). الدر المنثور فی التفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی.
22
شهاب الدین افندی (آلوسی)، سید محمود (1415). روح المعانی، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الاولی.
23
صدوق، محمد بن علی (1362). الخصال، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
24
صدوق، محمد بن علی (1378). عیون أخبار الرضا (ع)، تهران: نشر جهان، چاپ اول.
25
طباطبایی، سید محمدحسین (1362). المیزان فی تفسیر القرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیة، الطبعة الرابعة.
26
طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تصحیح: هاشم رسولی، تهران: ناصرخسرو.
27
طبری، محمد بن جریر (1412). جامع البیان، بیروت: دار المعرفة، الطبعة الاولی.
28
طوسی، محمد بن حسن (1414). الأمالی، قم: دار الثقافة، الطبعة الاولی.
29
فخر رازی، محمد بن عمر (1383). تفسیر کبیر مفاتیح الغیب، ترجمه: علیاصغر حلبی، تهران: اساطیر، چاپ اول.
30
فخر رازی، محمد بن عمر (1420). مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة الثالثة.
31
مجلسی، محمدباقر (بیتا). بحار الانوار، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
32
معرفت، محمدهادی (1387). تفسیر و مفسّران، قم: ذوی القربی، مؤسسه فرهنگی تمهید، چاپ چهارم.
33
مکارم شیرازی، ناصر (1380). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
34
نمیری، عمر بن شبة (1417). تاریخ مدینة منورة، ترجمه: حسین صابری، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الاولی.
35
واحدی نیشابوری، ابو الحسن علی بن احمد (بیتا). اسباب النزول، قاهره: أیمن صالح شعبان، الطبعة الاولی.
36
ORIGINAL_ARTICLE
دفاع و تبیین علامه شرفالدین از نهضت عاشورا و عزاداری
در هر پدیده اجتماعی و رویداد تاریخی عللی وجود دارد که در پیدایش آن دخیل بوده، زمینههای به وجود آمدن آن را فراهم کرده است. همان رویداد خود نیز میتواند موجب بروز حوادث و وقایع دیگری شود. هرچه حادثه بزرگتر باشد موجهای برآمده از آن وسیعتر خواهد بود. حادثه جانگداز عاشورا نیز همچون پدیدههای اجتماعی معلول عواملی است. ریشه آن را باید در انحرافات ایجادشده پس از رحلت رسول خدا جستوجو کرد. این رویداد بهظاهر محدود آثار بسیار عمیق و ارزشمندی داشت که نهتنها در اسلام که در تاریخ جهان مشهود بود. پویایی این حرکت در سایه زنده نگهداشتن فلسفه قیام و رساندن پیام آن به نسلهای آینده است. حفظ آثار گرانبهای نهضت عاشورا با زنده نگهداشتن محرم و برپاکردن عزاداری آگاهانه و هدفمند میسر میشود. در این نوشتار، موجبات نهضت عاشورا بهاجمال بررسی شده، برخی آثار آن محل توجه قرار گرفته و در نهایت مسئله عزاداری از دیدگاه علامه شرفالدین تبیین میشود. به نظر وی، در مجالس عزاداری، با آشکارکردن مظلومیت امامان و بیدارکردن وجدانها، تحریک احساساتی متناسب با واقعه در کنار عامل شناختی رخ داده که از راههای موفقیت در تبلیغ بوده، گسترش علوم اسلامی را به دنبال خواهد داشت.
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_112905_7e41417e9b4b6230b4424bca096ecd3d.pdf
2016-02-20
53
73
عزاداری بر امام حسین (ع)
نهضت عاشورا
علامه شرفالدین
مریم
اسماعیلی(سما)
nme724@gmail.com
1
دانشجوی دکتری شیعهشناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب قم
LEAD_AUTHOR
نفیسه
فقیهی مقدس
n-faqihi@yahoo.com
2
استادیار گروه علوم قرآن ، دانشگاه اهل بیت اصفهان(ع)
AUTHOR
منابع
1
قرآن کریم، ترجمه آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
2
نهجالبلاغه (1388). ترجمه: دشتی، قم: مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین (ع)، انتشارات دار البشارة.
3
ابن ابی الحدید (بیتا). شرح نهج البلاغه، بیجا: بینا.
4
ابن اثیر، علی بن ابی الکرم (بیتا). اسد الغابة فی معرفة الصحابه، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
5
ابن اثیر، علی بن ابی الکرم (1407). الکامل فی التاریخ، بیروت: دار الکتب العلمیة.
6
ابن اعثم کوفی (1411). الفتوح، تحقیق: علی شیری، بیروت: دار الاضواء، الطبعة الاولی.
7
ابن شهر آشوب (1412). مناقب آل ابی طالب، تحقیق: یوسف البقاعی، بیروت: دار الاضواء، الطبعة الثانیة.
8
ابن قولویه (1418). کامل الزیارات، بیروت: نشر الفقاهه، دار السرور، الطبعة الاولی.
9
ابن کثیر دمشقی (بیتا). البدایة والنهایة، تحقیق: مکتب التحقیق التراث، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
10
ابنبابویه، محمد بن علی (1363). عیون الاخبار الرضا (ع)، قم: رضا مشهدی، چاپ دوم.
11
ابنبابویه، محمد بن علی (1400). امالی، الطبعة الخامسه، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
12
ابنشعبه حرانی، حسن بن علی (1379). تحف العقول عن آل الرسول، تهران: انتشارات کتابچی، چاپ هفتم.
13
ابنطاووس، علی بن موسی (1414). اللهوف علی قتلی الطفوف، تحقیق: فارس تبریزیان، تهران: دار الاسوة، الطبعة الاولی.
14
ابنقتیبه دینوری (بیتا). الامامة والسیاسة، تحقیق: علی شیری، بیروت: شریف رضی.
15
احمد بن حنبل (بیتا). مسند احمد، بیروت: دار صادر.
16
امین الانطاکی، محمد مرعی (بیتا). لماذا اخترت مذهب الشیعه، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
17
اندلسی، ابن عبد ربه (بیتا). العقد الفرید، تحقیق: مفید محمد قمیحه، بیروت: دار الکتب العلمیه.
18
بغدادی، شهاب الدین (1399). معجم البلدان، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
19
جعفریان، رسول (1380). تاریخ خلفا، قم: انتشارات دلیل ما، چاپ اول.
20
جعفریان، رسول (1381). تأملی در نهضت عاشورا، قم: انصاریان، چاپ دوم.
21
حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله (بیتا). المستدرک علی الصحیحین، تحقیق: اشراف یوسف عبد الرحمن المرعشلی، بیروت: دار المعرفه.
22
خوارزمی، الموفق بن احمد (1381). مقتل الحسین (ع)، تحقیق: شیخ محمد المساوی، قم: مهر، چاپ دوم.
23
دینوری، ابوحنیفه احمد بن داوود (1368). اخبار الطوال، ترجمه: محمود مهدوی دامغانی، تهران: نشر نی، چاپ سوم.
24
سیوطی، جلال الدین (بیتا). تاریخ خلفا، تحقیق: محمد محیی الدین عبد الحمید، قم: شریف رضی.
25
شرف الدین، سید عبدالحسین (1408). الاجتهاد فی مقابل النص، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ دهم.
26
شرف الدین، سید عبدالحسین (1416). اجوبه مسائل جارالله، تحقیق: سید عبدالزهرا یاسری، الطبعة الاولی، قم: مجمع عالمی لاهل البیت.
27
شرف الدین، سید عبدالحسین (1417). الفصوصالمهمه، تحقیق: عبد الجبار شراره، رابطة الثقافة والعلاقات الاسلامیه، تهران.
28
شرف الدین، سید عبدالحسین (1421). المجالس الفاخره فی ماتم عتره الطاهره، تحقیق: محمد البدری، قم: عترت، الطبعة الاولی.
29
شرف الدین، سید عبدالحسین (بیتا الف). المراجعات، تهران: کتابخانه بزرگ اسلامی.
30
شرف الدین، سید عبدالحسین (بیتا ب). فلسفه شهادت و عزاداری بر حسین بن علی، ترجمه: علی صحت، قم: بینا.
31
شمس الدین، سید مهدی (1370). نظری بر نهضت عاشورا، بیجا: دار النشر اسلام، چاپ دوم.
32
طبری، محمد بن جریر (بیتا). تاریخ طبری، بیروت: دار احیاء التراث.
33
طقوش، محمد سهیل (1380). دولت امویان، ترجمه: حجةالله جودکی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول.
34
عسگری، سید مرتضی (1376). گریه بر میت از سنتهای رسول خدا است، ترجمه: محمدجواد کرمی، تهران: مجمع علمی اسلامی، چاپ اول.
35
عسگری، سید مرتضی (1408). معالم المدرستین، قم: مدرسه بعثت، چاپ دوم.
36
عکبری، محمد بن محمد (شیخ مفید) (1399). الارشاد، بیروت: منشورات اعلمی للمطبوعات، الطبعة الثالثة.
37
قزوینی، محمد بن یزید (بیتا). سنن ابن ماجه، تحقیق، ترقیم، تعلیق: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت: دار الفکر.
38
قلیزاده، مصطفی (1372). شرف الدین، چاووش وحدت، قم: سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
39
مجلسی، محمد باقر (1403). بحار الانوار، بیروت: مؤسسه الوفاء، چاپ دوم.
40
مسعودی، علی بن حسین (1365). التنبیه والاشراف، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
41
مطهری، مرتضی (1376). حماسه حسینی، تهران: صدرا، چاپ بیست و هشتم.
42
موسوی خمینی، روحالله (1385). الرسائل، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
43
موسوی خمینی، روحالله (1361). صحیفه نور، تهران: مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
44
نسایی، احمد بن شعیب (1348). سنن نسایی، بیروت: دار الفکر، چاپ اول.
45
نیشابوری، مسلم (بیتا). صحیح مسلم، بیروت: دار الفکر.
46
وحید گلپایگانی، محمد (بیتا). معاویه سردسته تبهکاران، تهران: اعلمی.
47
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تطبیقی دیدگاه و نحوه تعامل امامین عسکریین (ع) با فرق، مذاهب و جریانهای فکری معاصر آنان
در دوران حیات امامین عسکریین (ع) جامعه اسلامی مملو از آرا و عقاید بیگانه بود. در چنین وضعیتی ناگزیر برای روشنشدن حقیقت باید آرای ناصواب بازگو میشد. با مهیاشدن فرصت بیان حقایق دین، امامین عسکریین (ع) مانند سایر اهل بیت (ع) به آشکارسازی حقایق و رد شبهات پرداختند. پژوهش حاضر نگاهی است به فِرَق، مذاهب و جریانهای فکری عصر امامین عسکریین (ع). پس از معرفی اجمالی هر یک از این فرق، به روایات ناظر بر وجود آن فرق و مذاهب از لسان امام هادی و امام عسکری (ع) میپردازیم و موضع هر یک از ایشان را به روش تطبیقی تبیین میکنیم. فرق و مذاهبی از قبیل غلات، صوفیه، واقفیه، جبریه، قدریه، مجسّمه، ثنویه و جریانهای فکری مانند فتنه خلق قرآن در این دوران به چشم میخورند. یکی از نمونههای بررسی تطبیقی مواضع، موضع امام هادی (ع) در برابر فتنه خلق قرآن است که سکوت و تقیه را ترجیح دادند، ولی در دوران امام عسکری (ع) این معضل برطرف شد و جان کسی در خطر نبود. لذا مخلوقبودن قرآن به تصریح بیان میشد. بیان دیدگاههای این دو امام همام در برابر فرق و مذاهب عصر خویش، سبب رسوایی سران این فرق و هشیاری افراد ناآگاه میشد
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_111320_aa715978d0d6dece82eb87fae827d370.pdf
2016-02-20
75
97
امام هادی (ع)
امام عسکری (ع)
فِرَق
مذاهب
جریان فکری
رضیه سادات
سجادی
masjed1214@yahoo.com
1
استاد یار گروه قرآن و حدیث، دانشگاه قم
AUTHOR
ریحانه
کریم زاده بابکی
riana951@gmail.com
2
دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم، ترجمه:عبدالمحمد آیتی، تهران: سروش، چاپ چهارم.
1
ابن بابویه قمی، محمد بن علی (1362). الخصال، تحقیق: علیاکبر غفاری، قم: انتشارات جامعه مدرسین، چاپ اول.
2
ابن بابویه قمی، محمد بن علی (1376). الامالی، تهران: کتابچی، چاپ ششم.
3
ابن بابویه قمی، محمد بن علی (1395). کمال الدین و تمام النعمة، تحقیق: علیاکبر غفاری، تهران: اسلامیه، چاپ دوم.
4
ابن بابویه قمی، محمد بن علی (1398). التوحید، تحقیق: هاشم حسینی، قم: انتشارات جامعه مدرسین، چاپ اول.
5
ابن بابویه قمی، محمد بن علی (1413). من لایحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
6
ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر محمد (1379). مناقب آل ابی طالب علیهم السلام، قم: علامه، چاپ اول.
7
ابن کثیر دمشقی، ابوالفداء حافظ (بیتا). البدایة والنهایة، بیروت: دار الفکر.
8
احمدی میانجی، علی (1426). مکاتیب الأئمة علیهم السلام، تحقیق: مجتبی فرجی، قم: دار الحدیث، چاپ اول.
9
اشعری، ابوالحسن علی بن اسماعیل (بیتا). مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین، بیروت: دار النشر.
10
برقی، احمد بن محمد (1342). رجال البرقی، تصحیح: محمد بن حسن طوسی، تحقیق حسن مصطفوی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
11
جباری، محمدرضا (1382). سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمه (ع)، قم: مؤسسه آموزشیپژوهشی امام خمینی، چاپ اول.
12
حسینی، محمد رضا (1410). «مقولة جسم لا کالاجسام بین هشام بن حکم و مواقف سایر اهل کلام»، در: تراثنا، ش19، صص7-108.
13
حلی، حسن بن یوسف (1411). رجال العلامة الحلی، نجف: دار الذخائر، الطبعة الثانیة.
14
راوندی، سعید بن هبة الله (1409). الخرائج والجرائح، قم: مدرسة الامام المهدی (عج)، الطبعة الاولی.
15
سبحانی، جعفر (بیتا). بحوث فی الملل والنحل، قم: مؤسسه امام صادق (ع)، چاپ اول.
16
الشاکری، حسین (1419). موسوعة المصطفی والعترة، بیجا: حسین الشاکری، الطبعة الاولی.
17
شبستری، عبدالحسین (1421). النور الهادی الی اصحاب الامام الهادی، بیجا: المکتبة التاریخیة المختصة، الطبعة الاولی.
18
شریف قرشی، باقر (1408). حیاة الامام علی الهادی علیه السلام، بیروت: دار الاضواء، الطبعة الاولی.
19
شریف قرشی، باقر (1413). حیاة الامام موسی بن جعفر علیهما السلام، بیروت: دار البلاغة، الطبعة الاولی.
20
شوشتری، محمد تقی (1410). قاموس الرجال، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، الطبعة الثانیة.
21
شیبانی جزری، علی بن محمد (ابن اثیر) (1385). الکامل فی التاریخ، بیروت: دار الصادر.
22
شهید ثانی، زین الدین بن علی (1377). شرح مصباح الشریعة. ترجمه: عبد الرزاق گیلانى، تهران: پیام حق، چاپ اول.
23
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1378). المظاهر الالهیة، تهران: بنیاد حکمت صدرا، چاپ اول.
24
طوسی، محمد بن الحسن (1411). الغیبة للحجة، تحقیق: عبادالله تهرانی و علیاحمد ناصح، قم: دار المعارف الاسلامیة، الطبعة الاولی.
25
طوسی، محمد بن الحسن (1420). فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنّفین و أصحاب الأصول، قم: مکتبة المحقق الطباطبائی، الطبعة الاولی.
26
طوسی، محمد بن حسن (1373). رجال الطوسی، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم: مؤسسه نشر اسلامی، چاپ سوم.
27
عاملی، محمد بن حسن (شیخ حر عاملی) (بیتا). الاثنا عشریة، تعلیقة و اشراف: مهدی لازوردی حسینی محمد درودی، قم: دار الکتب العلمیة.
28
عکبری، محمد بن محمد (شیخ مفید) (1413). الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم: کنگره شیخ مفید، چاپ اول.
29
غفار، عبدالرسول (1415). شبهة الغلو عند الشیعة، بیروت: دار المحجة البیضاء، الطبعة الاولی.
30
کشی، محمد بن عمر (1348). رجال الکشی، مشهد: دانشگاه مشهد.
31
کشی، محمد بن عمر (1363). رجال الکشی، تحقیق: سید مهدی رجایی، تعلیقات: میرداماد استرآبادی؛ قم: مؤسسه آل البیت (ع)، چاپ اول.
32
کلینی، محمد بن یعقوب (1429). الکافی، قم: دار الحدیث، چاپ اول.
33
مجلسی، محمدباقر (1403). بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الابرار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة الثانیة.
34
مسعودی، علی بن حسین (1426). اثبات الوصیة، قم: انصاریان، چاپ اول.
35
نجاشی، احمد بن علی (1407). رجال النجاشی، قم: جامعه مدرسین، چاپ ششم.
36
نوبختی، حسن بن موسی (1404). فرق الشیعة، بیروت: دار الاضواء، الطبعة الثانیة.
37
نوری، حسین (1408). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسة آل البیت (ع)، چاپ اول.
38
هاشمی خویی، حبیبالله (1400). منهاج البراعة فی شرح نهجالبلاغة، تهران: إسلامیة، چاپ چهارم.
39
ORIGINAL_ARTICLE
جریانشناسی سلفیگری هندی و تطبیق مبانی آن با سلفیگری وهابی
شبهقاره هند به دلیل ویژگیهای خاص جغرافیایی و فرهنگی، اهمیت خاصی در جهان اسلام دارد و این اهمیت انگیزه پژوهش درباره جریانهای فکری شکلگرفته در این اقلیم را بیشتر میکند. در این نوشتار، ضمن اشاره به چگونگی ظهور اسلام در شبهقاره هند، ابتدا شخصیتهای تأثیرگذار سدههای اخیر در این منطقه را معرفی میکنیم و در ادامه به چگونگی ظهور سلفیگری و نیز جریانشناسی آن در دو بخش شخصیتهای مؤثر و اصلی همچون شاهولیالله دهلوی، شاه عبدالعزیز دهلوی، سید احمد باریلی و جنبشها و مکاتب برجستهای چون جنبش فرائضی، اهلالحدیث، مکتب دیوبندیه و مکتب محمدیه میپردازیم. در انتها نیز مبانی، اشتراکات و افتراقات سلفیگری هندی و سلفیگری وهابی را میکاویم و تأثیر این دو جریان بر گسترش سلفیگری در جهان اسلامی را بررسی میکنیم.
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_111262_adc7ceadc205df1ad40d6c95f14f6a33.pdf
2016-02-20
99
120
شبهقاره هند
سلفیگری هندی
سلفیگری وهابی
جریانشناسی
مبانی اعتقادی
امیرحسین
میرزا ابوالحسنی
mirzaabolhasani@yahoo.com
1
دکتری مذاهب کلامی؛ دانشگاه ادیان و مذاهب.
LEAD_AUTHOR
احمد
عابدی
ahmadabedi110@yahoo.com
2
دانشیار گروه فلسه و کلام دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
احمد، عزیز (1367). تاریخ تفکر اسلامی در هند، ترجمه: نقی لطفی، تهران: کیهان، چاپ دوم.
1
اسپوزیتو، جان ال. (1388). دایرةالمعارف جهان نوین اسلام، ترجمه: حسن طارمی، تهران: نشر کتاب مرجع، چاپ اول.
2
اسپیر، پرسیوال (1387). تاریخ هند، ترجمه: همایون صنعتیزاده، قم: نشر ادیان، چاپ اول.
3
اقبال لاهوری، محمد (بیتا). احیای فکر دینی در اسلام، ترجمه: احمد آرام، تهران: رسالت قلم.
4
انوشه، حسن (1380). دانشنامه ادب فارسی، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
5
جبرئیلی، محمد صفر (1391). سیری در تفکر کلامی معاصر، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
6
حسن، مشیر (1367). جنبش اسلامی و گرایشهای قومی در هند، ترجمه: حسن لاهوتی، مشهد: آستان قدس رضوی، چاپ اول.
7
حکیمی، محمدرضا (1359). میرحامد حسین، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
8
دسکوی، جاوید جمال (1990). علامه احسان الاهی ظهیر، لاهور: جنگ پبلشرز.
9
دهلوی، شاهولیالله (1310). قرة العینین فی تفضیل الشیخین، پیشاور: بینا
10
دهلوی، شاهولیالله (1426). حجة الله البالغة، تحقیق: سید سابق، بیجا: دار الجیل.
11
شریف، میانمحمد (1370). تاریخ فلسفه در اسلام، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ج4.
12
شیخعطار، علیرضا (1381). دین و سیاست، تهران: دفتر مطالعات سیاسی وزارت خارجه، چاپ اول.
13
طیب، محمد (1430). علماء دیوبند؛ عقیدة و منهجاً، هند: دارالعلوم دیوبند.
14
عبدالحی بن فخرالدین، الحسن (1402). نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، حیدرآباد هند: بینا.
15
علیزاده موسوی، سید مهدی (1391). سلفیگری و وهابیت، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
16
غفارخان، حافظ (1378). «شاهولیالله دهلوی: زندگی، آثار و اندیشهها»، ترجمه: بابک عباسی، در: مجله کیان، ش46، ص51-64.
17
فخری، ماجد (1372). سیر فلسفه در جهان اسلام، ترجمه: نصرالله پورجوادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول.
18
فرمانیان، مهدی (1386). فرق تسنن، قم: نشر ادیان.
19
موثقی، سید احمد (1380). جنبشهای اسلامی معاصر، تهران: سمت.
20
مورگان، کنت (1344). اسلام، صراط مستقیم، ترجمه گروهی، تبریز: کتابچی.
21
موسوی هندی، سید میرحامد حسین (1382). عبقات الانوار، اصفهان: نشر نفائس.
22
نصر، سید حسین (1388). تاریخ فلسفه اسلامی، جمعی از مترجمان، تهران: حکمت.
23
هاردی، پیتر (1369). مسلمانان هند بریتانیا، ترجمه: حسن لاهوتی، مشهد: آستان قدس رضوی، چاپ اول.
24
ORIGINAL_ARTICLE
اندیشه جاهلیت محمد قطب در بوته نقد تشیع، تسنن و عقل
با اوجگیری رقابتهای مصر و عربستان در جهان عرب، بهویژه در دهههای پس از جنگ دوم جهانی، بسیاری از اعضای اخوانالمسلمین مصر به عربستان سعودی رفتند و اندیشههای اخوانی را با وهابیت ترکیب کردند و رواج دادند. مهمترین این افراد محمد قطب بود. اصلیترین اندیشههای محمد قطب حول محور مفهوم جاهلیت شکل گرفت. از دید قطب، جاهلیت یک مفهوم سیاسی و به معنای حاکمیت قانونی، غیر از شریعت بود. وی راه گذر از جاهلیت را تشکیل حکومت اسلامی میدانست. در این پژوهش نشان میدهیم که حکومت در نگاه قطب رفیعترین جایگاه ممکن را داشته، به طوری که جزء اصول دین اسلام و همتراز با توحید قلمداد شده است. چنین تفسیری از نگاه شیعه و سنی اغلب پذیرفتنی نبوده است. هدف این حکومت از نظر قطب رهانیدن مردم از جاهلیت و مسلمانکردن آنان است. قطب مهمترین ابزار حکومت اسلامی در رسیدن به اهدافش را قانون الاهی، یعنی شرع، میدانست
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_111317_57609e03df0e3d33a4dabc4879a442c0.pdf
2016-02-20
121
132
محمد قطب
جاهلیت
حکومت اسلامی
شیعه
سنی
سید امیر
موسوی
amirmousavi13253@yahoo.com
1
دکتری تاریخ اسلام دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اندیمشک، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، اندیمشک.
LEAD_AUTHOR
قران کریم، (1373)، ترجمه مکارم شیرازی، قم: دارالقران الکریم دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
1
ابن ابی شیبه (2007). المصنف، تحقیق: اسامه بن ابراهیم، القاهره: الفاروق الحدیثة للطباعة والنشر، المجلد التاسع.
2
ابن تیمیه، احمد ابن عبدالحلیم (1416/1996). الایمان، بیروت: المکتب الاسلامی، الطبعة الخامسة.
3
ابن تیمیه، احمد ابن عبدالحلیم (بیتا). اقتضاء الصراط المستقیم لمخالفة الاصحاب الجحیم، تحقیق و تعلیق: ناصر بن عبدالکریم العقل، الریاض: مکتبة الرشد، المجلد الاول.
4
ابن عبدالوهاب، محمد (بیتا). القواعد الاربع، بیجا: بینا.
5
ابو رمان، محمد (2013). «السلفیة فی جزیرة العرب»، الحرکات الاسلامیة فی الوطن العربی، اشراف: عبدالغنی عماد، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة، ج1.
6
ارکان، مائده (1382). «صدام، دین و حکومت»، در: پگاه حوزه، ش107، ص 12.
7
شهرستانی، عبدالکریم (1992). الملل والنحل، بیروت: دار الکتب العلمیة.
8
طباطبایی، محمد حسین (بیتا). تفسیر المیزان، ترجمه: محمدباقر موسوی همدانی، قم: دار العلم، ج5.
9
طبری، محمد بن جریر (بیتا). تفسیر الطبری، القاهره: المکتبة ابن تیمیة، المجلد العاشر.
10
طوسی، محمد بن حسن (1365). تهذیب الاحکام، تحقیق و تعلیق: سید حسن موسوی خرسان، تهران: دار الکتب الاسلامیة، الجزء السادس.
11
علیخانی، علیاکبر؛ و همکاران (1384). اندیشه سیاسی در جهان اسلام از فروپاشی خلافت عثمانی، تهران: جهاد دانشگاهی، ج2.
12
فخر رازی، محمد ابن عمر (1981). التفسیر الکبیر، بیروت: دار الفکر، الجزء الثانی عشر.
13
قطب، محمد (1393 الف). اسلام و نابسامانیهای روشنفکران، ترجمه: محمدعلی عابدی، بیجا: نشر عقیده، ج1.
14
قطب، محمد (1393 ب). جاهلیت قرن بیستم، ترجمه: محمدعلی عابدی، بیجا: نشر عقیده.
15
قطب، محمد (1393 ج). لزوم بازنویسی تاریخ اسلام، ترجمه: احمد حکیمی، بیجا: نشر عقیده.
16
قطب، محمد (1393 د). التطور والثبات فی حیاة البشریة، در: Tawhed.ws/r1?i=2721&=otq8g4yg
17
قطب، محمد (1393 ه). حول تطبیق الشریعة، در: tawhed.ws/r1?i=2670&x=v82pjx4o, 10/6/1393.
18
قطب، محمد (1393 و). رؤیة الاسلامیة لاحوال العالم المعاصر، در:Tawhed.ws/r1?i=2688&x=a0hv2dbg, 8/6/1393.
19
قطب، محمد (1393 ز). مفاهیم ینبغی ان تصحح، در: http://tawhed.ws/a?a=pum8ossa
20
کلینی، محمد بن یعقوب (1367). الفروع من الکافی، تحقیق و تعلیق: علیاکبر الغفاری، تهران: دار الکتب الاسلامیة، المجلد السابع.
21
لاکراو، ستیفان (2012). زمن الصحوة، الترجمه باشراف: عبدالحق زموری، بیروت: الشبکة العربیة للابحاث والنشر، الطبعة الاولی.
22
نوری، محمد اسماعیل (1378). آشنایی با فقه، قم: احسن الحدیث.
23
ORIGINAL_ARTICLE
نسخه کامل این شماره به همراه تصویر جلد آن به منظور چاپ در صورت نیاز به نسخه چاپی
https://mazaheb.urd.ac.ir/article_50314_91dfb8c08e5795960f5382200f4f4bb3.pdf
2016-02-20
148
1