TY - JOUR ID - 111288 TI - جستاری در گونه‌شناسی میراث مکتوب کهنِ علویان بکتاشی با تأکید بر عناصر مشترکِ اعتقادی آنان با اندیشه کلامی اثنا‌عشری JO - پژوهشنامه مذاهب اسلامی JA - JID LA - fa SN - 2423-4044 AU - جعفریان, رسول AU - متقی, حسین AD - استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران AD - دانشجوی دکتر ی شیعه شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب Y1 - 2017 PY - 2017 VL - 4 IS - 7 SP - 27 EP - 49 KW - بکتاشیه KW - علویان KW - شیعه KW - تصوّف KW - نسخ خطی KW - ترکیه DO - N2 - یکی از منابع مهمّ پژوهشی در حوزهٔ تمدنی جهان اسلام، نسخ خطی است و بخشی از این مواریث کهن، طبعاً متعلّق به طیفِ جامعهٔ شیعی است. وجود عناصرِ مشترک قوی اعتقادی و مشابهت‌ها و تأثیراتِ رفتاری بکتاشیان از آموزه‌های مکتب اهل‌بیت:، با شکلی صوفیانه، حاکی از آن است که آنان، بی‌تردید، بخشی از جامعهٔ شیعی دورمانده از اصل خویش‌اند. بررسی مقدّماتی گونه‌شناختی متون کهنِ بکتاشیان، نشان می‌دهد بیشترینِ آثار بکتاشیه به زبان ترکی عثمانی و در موضوع کلّی تصوّف، شامل بیان آیین‌ها و آدابِ جمع‌خانه‌ها، همراه شرح احوال و نقل سخنان رهبرانِ بکتاشیه، افسانه‌های عجیب تأویلی دربارهٔ رهبران بکتاشیه، به‌ویژه حاجی بکتاش ولی، همچنین نگاه نیمه‌لاهوتی به حضرت علی 7 همراه تأثیرپذیری‌های بیشتر از آموزه‌های امام صادق 7، در کنار ردّپایی از عناصر اندیشه‌های غالیانه و تأویلی شیعی، به‌ویژه در مسئلهٔ تولّا و تبرّا از غاصبان حقوق اهل‌بیت: است. تحریر این نوشتار، به روش توصیفی و کتاب‌خانه‌ای، بیشتر بر پایهٔ نسخه‌های خطی بکتاشیه موجود در کتاب‌خانه‌های ترکیه بوده است. UR - https://mazaheb.urd.ac.ir/article_111288.html L1 - https://mazaheb.urd.ac.ir/article_111288_2f12a29d9ed1800331906da39ae91a50.pdf ER -