TY - JOUR ID - 140958 TI - ماهیت کلام الاهی: بررسی و نقد دیدگاه فخرالدین رازی JO - پژوهشنامه مذاهب اسلامی JA - JID LA - fa SN - 2423-4044 AU - فاطمی, سید رضا AU - خادمی, عین الله AD - دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. AD - استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 8 IS - 16 SP - 267 EP - 285 KW - فخر رازی KW - کلام مطلق و مخصوص KW - کلام لفظی و نفسی KW - کلام حادث و قدیم KW - کلام مخلوق و غیرمخلوق DO - 10.22034/jid.2021.160108.1710 N2 - پرسش اصلی این پژوهش آن است که دیدگاه فخر رازی درباره ماهیت کلام الاهی چیست. برای پاسخ به این پرسش، دیدگاه فخر رازی درباره کلام به صورت مطلق، اعم از خدا و مخلوق، و کلام خدا به صورت مخصوص بررسی شد. برای درک ماهیت کلام خدا به صورت مخصوص، نشان داده‌ایم که درباره کلام لفظی خدا میان متفکران مسلمان اختلافی نیست، اما درباره کلام نفسی (باور فخرالدین رازی) اختلاف نظر وجود دارد. دیدگاه مشهور این است که فخر رازی به کلام نفسی قائل است، اما در آثار مختلفش دیدگاه‌های دیگری غیر از کلام نفسی مطرح کرده است، از جمله کلام به معنای ایجاد، علم خدا و عجایب صُنع. وی معتقد است کلام لفظی، حادث، اما کلام نفسی قدیم است. او درباره کلام الاهی تا حدی تحت تأثیر ابن‌سینا است. نگرش او درباره کلام نفسی را متفکران پس از وی نقد کردند. برخلاف معتزله درباره قرآن معتقد است قرآن، غیرمخلوق و قدیم است. UR - https://mazaheb.urd.ac.ir/article_140958.html L1 - https://mazaheb.urd.ac.ir/article_140958_cfe5991527f00cf4db1d353a7bfeb278.pdf ER -