بررسی روایات فریقین در موضوع مباهله و تحلیل دیدگاه مؤلفان المنار در این زمینه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

2 دانشیار گروه علوم و قرآن، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

آیه مباهله از جمله آیاتی است که بر فضیلت و عظمت اصحاب کساء دلالت داشته و در منابع فریقین روایات متعددی در این زمینه نقل شده است که محدثان، مفسران و دانشمندان مذاهب اسلامی، بر دلالت آنها بر جایگاه ویژه اصحاب کساء و اختصاص آیه مباهله به آنان اذعان کرده‌اند. با وجود اینکه می‌توان دلالت آیه مباهله و شأن نزول آن را بر فضیلت و عظمت اهل بیت (ع) میان مذاهب اسلامی محل اتفاق دانست، اما در این بین، مؤلفان المنار با انکار روایات دالِ بر اختصاص این آیه به اصحاب کساء، و با استناد به روایتی از ابن‌عساکر، آیه را به افراد دیگری نیز ارتباط داده‌اند. در این مقاله با رویکرد توصیفی- تحلیلی روایات دالّ بر ارتباط آیه با اصحاب کساء را، از منابع معتبر اهل سنّت و شیعه نقل می‌کنیم و سخن بزرگان اهل تسنن در دلالت آیه مباهله و روایات مرتبط با آن بر فضایل اصحاب کساء را بیان می‌کنیم و سپس دیدگاه و ادعای مؤلفان المنار تبیین، بررسی و نقد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Survey of Sunni-Shia Traditions about Mubahila and an Analysis on the Viewpoint of Authors of Al-minar in This Regard

نویسندگان [English]

  • ahmad hatami kan kaboud 1
  • aliakbar babai 2
1 M. A. in Quranic Studies at the Research Institute of Hawzah and University
2 Associate Prof. and Faculty Member of Quranic Studies at the Research Institute of Hawzah and University
چکیده [English]

Implying the elevated status of Ashab-i Kasaa, the verse of Mubahila is amongst the verses which most of the interpretations of Muslim scholars upon it assert its special reference to Ashab-i Kasaa. Although an agreement could be traced among the Islamic denominationsthat they reference the verse of Mubahila to the elevated status of the Household of the Prophet; the authors of Al-minar deny the specialty of the reference and ascribe it to some other people based on a narration by Ibn Asakir. Through a descriptive-analytical method, this article surveys first, both Sunni and Shia valid sources of narrations concerning the relationship between the verse of Mubahila and Ashab-i Kasaa and, then the viewpoint of top Sunni clerics in this regard and, finally critically analyzes the claims of the authors of Al-minar.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mubahila
  • Sunni-Shia Narrations
  • Ashab-i Kasaa
  • The Household of the Prophet

مراجع

قرآن کریم (عثمان طه)، ترجمه شیخ حسین انصاریان، قم، دانش، چاپ دوم.
ابن تیمیه، احمد بن عبد الحلیم (1406). منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعة القدریة، تحقیق: محمد رشاد سالم، عربستان: جامعة الامام محمد بن سعود الاسلامیة.
ابن حجاج نیشابوری، مسلم (1407). صحیح مسلم، بیروت: مؤسسة عزّ الدین للطباعة والنشر، الطبعة الاولی.
ابن طاوس، علی بن موسی (1428). سعد السعود، تحقیق: صاحب علی المحبّی، قم: احسن الحدیث، الطبعة الاولی.
ابن عساکر، عبد الرحمن بن محمد (1416). تاریخ مدینة دمشق، بیروت: دار الفکر.
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (بی‌تا). تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن منظور، محمد بن مکرم (بی‌تا). لسان العرب، بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، دار صادر.
الاهیان، مجتبی (1385). «بررسی آیه مباهله از دیدگاه فریقین»، در: پژوهش‌های دینی، ش4، ص49-62.
بحرانی، سید هاشم (1422). غایة المرام و حجة الخصام، تحقیق: سید علی عاشوری، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، الطبعة الاولی.
ترمذی، محمد بن عیسی (بی‌تا). جامع ترمذی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة الاولی.
حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله (بی‌تا). المستدرک علی الصحیحین، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الاولی.
حویزی، عبد علی بن جمعه (1370). نور الثقلین، قم: انتشارات اسماعیلیان.
حویزی، عبد علی بن جمعه (1412). تفسیر نور الثقلین، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ چهارم.
ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد (بی‌تا الف). تلخیص المستدرک علی الصحیحین، بیروت: دار المعرفة.
ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد (بی‌تا ب). میزان الاعتدال، بیروت: دار الفکر.
ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد (1409). تاریخ الاسلام، تحقیق: عمر عبدالسلام تدمری، بیروت: دار الکتب العربیۀ.
رازی، ابن ابی حاتم (1417). تفسیر القرآن العظیم، مکه- ریاض: مکتبة نزار مصطفی الباز، الطبعة الاولی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (بی‌تا). المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داود، بیروت: دار القلم.
رستمی نجف‌آبادی، حامد (1391). «آشنایی با پیش‌گامان بیداری اسلامی؛ شیخ محمّد عبده»، در: حبل المتین، ش3، ص177-187.
رشید رضا، محمد (بی‌تا). تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بالتفسیر المنار، بیروت: دار الفکر، الطبعة الثانیة.
زمخشری، محمود (1407). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی، الطبعة الثالثة.
سیوطی، عبد الرحمن (1404). الدر المنثور فی التفسیر المأثور، قم: کتاب‌خانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
شهاب الدین افندی (آلوسی)، سید محمود (1415). روح المعانی، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الاولی.
صدوق، محمد بن علی (1362). الخصال، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
صدوق، محمد بن علی (1378). عیون أخبار الرضا (ع)، تهران: نشر جهان، چاپ اول.
طباطبایی، سید محمدحسین (1362). المیزان فی تفسیر القرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیة، الطبعة الرابعة.
طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تصحیح: هاشم رسولی، تهران: ناصرخسرو.
طبری، محمد بن جریر (1412). جامع البیان، بیروت: دار المعرفة، الطبعة الاولی.
طوسی، محمد بن حسن (1414). الأمالی، قم: دار الثقافة، الطبعة الاولی.
فخر رازی، محمد بن عمر (1383). تفسیر کبیر مفاتیح الغیب، ترجمه: علی‌اصغر حلبی، تهران: اساطیر، چاپ اول.
فخر رازی، محمد بن عمر (1420). مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة الثالثة.
مجلسی، محمدباقر (بی‌تا). بحار الانوار، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
معرفت، محمدهادی (1387). تفسیر و مفسّران، قم: ذوی القربی، مؤسسه فرهنگی تمهید، چاپ چهارم.
مکارم شیرازی، ناصر (1380). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
نمیری، عمر بن شبة (1417). تاریخ مدینة منورة، ترجمه: حسین صابری، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الاولی.
واحدی نیشابوری، ابو الحسن علی بن احمد (بی‌تا). اسباب النزول، قاهره: أیمن صالح شعبان، الطبعة الاولی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار