واکاوی ادله شافعی درباره حجیت سنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فقه شافعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری فقه شافعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

یکی از مباحث مهم در عرصه ادله استنباط احکام در بین اندیشمندان اسلامی، حجیت سنت پیامبر و پذیرفتن یا نپذیرفتن اخبار آحاد است که در گذر زمان موافقان و مخالفان آنها دلایلی مطرح کرده‌اند. شافعی یکی از طرفداران حجیت سنت و اخبار آحاد در میان دانشمندان هم‌عصر خویش است که با اقامه استدلال‌هایی در تألیفاتش از جایگاه سنت دفاع کرده است. او با دلایلی از متون دینی و ادله عقلی، حجیت سنت را به صورت عام و حجیت خبر واحد را به صورت خاص بیان می‌کند و می‌گوید علاوه بر دلالت نصوص قرآنی بر حجیت سنت و بیان مجمل قرآن و تخصیص عموم آیات آن، در سنت احکامی سوای آنچه در قرآن آمده، وجود دارد که سنت زائد گفته می‌شود. این دیدگاه شافعی با دیدگاه برخی از اندیشمندان، از جمله شاطبی، به‌ظاهر همسویی ندارد. این مقاله استدلال مخالفان حجیت سنت و خبر آحاد در عصر شافعی و روزگار کنونی را می‌کاود. سپس دیدگاه شافعی را با توجه به ادله وی و با استناد به مفاد آیات و احادیث صحیح، درباره حجیت سنت بیان می‌کند و با استناد به متون دینی و تاریخی و با توجه به عملکرد صحابه، حجیت خبر واحد را با شروطی که وی می‌گوید بررسی می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Shafi'i Reasons Regarding Authenticity of Sunna

نویسندگان [English]

  • jalal jalalizadeh 1
  • Mostafa Zolfaghar talab 1
  • mohammad jamali 1
  • javanmir mohammadi 2
1 Assistant professor, Department of Shafi'i jurisprudence, Tehran University, Tehran, Iran
2 PhD student, Department of Shafi'i jurisprudence, Tehran University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Of the significant issues in the field of resons for inferencing the rules among Muslim scholars is the authenticity of Holy Prophet's Sunna and accepting or rejecting the Akhbar Aahaad (Hadiths transmited by just one person) abouth which the adherents and opponents have posed reasons during history. Shafi'i is one of the adherents of authenticity of Sunna and Akhbar Aahaad among the scholars of his age who, suggesting arguments in his writings, has defended the stance of Sunna. Mentioning arguments from religious texts and rational reasons, he states the authenticity of Sunna in general and that of Khabar Wahid  in particular and says inaddition to indication of Quranic verses to authenticity of Sunna and succinct expression of Quran, there are rules in Sunnah, besides what is mentioned in Quran, whaich are called Sunnah Za'id (extra Sunna). Apparently, this attitude of Shafi'i is not in tandem with that of some other scholars including Shatebi.  This article tends to delve into the arguments of the oponents of the authenticity of Sunna and Khabar Wahid  during Shafi'i era and present time and then states Shafi'i's attitude considering his arguments and poiting to the Quranic verses and authentic Hadiths regarding the authenticity of Sunna and poiting to religious and historical texts and considering the behavior of Prophet's companions, investigates the authenticity of Khabar Wahid  based on Shafi'i's terms.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sunna
  • authenticity
  • Khabar Wahid
  • Shafi'i
  • Sunna Za'id

مراجع

قرآن کریم.
آمدی، علی بن محمد (1402). الإحکام فی الاصول الأحکام، دمشق و بیروت: المکتبة الإسلامیة.
ابن ابی حاتم رازی، عبد الرحمن بن محمد (بی‌تا). الجرح والتعدیل، بی‌جا: موقع یعسوب.
ابن اثیر الجزری، ابی السعادت المبارک بن محمد (بی‌تا). النهایة فی غریب الحدیث والأثر، بیروت: دار الفکر.
ابن تیمیه، أحمد (1416). مجموع فتاوی، المدینة: مجمع الملک فهد.
ابن حجر العسقلانی، أحمد بن علی (بی‌تا). فتح الباری بشرح صحیح البخاری، بیروت: دار الفکر.
ابن حزم، علی بن احمد (1403). الاحکام فی الاصول الاحکام، بیروت: دار الآفاق الجدیدة.
ابن حنبل، محمد (1995). المسند، بیروت: مؤسسة الرسالة.
ابن قیم، محمد ابن ابی بکر (بی‌تا). مختصر الصواعق المرسلة، بی‌جا: اضواء السلف.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1413). لسان العرب، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ابو داوود السجستانی الأزدری، سلیمان بن الأشعث (بی‌تا). سنن ابی داوود و معه معالم السنة للخطابی، حمص: دار الحدیث.
ابو زهره، محمد (1987). الشافعی و حیاته و آراءه الفقهیة، قاهره: دار الفکر العربی.
ازهری، ابو منصور محمد بن احمد (بی‌تا). تهذیب اللغة، قاهره: الدار المصریة للتألیف.
احمد قوشتی، عبد الرحیم (بی‌تا). مناهج الاستدلال علی مسائل العقیدة الاسلامیة، بی‌جا: بی‌نا.
اعظمی، محمد مصطفی (1400). دراسات فی الحدیث النبوی و تاریخ تدوینه، بیروت: المکتبة
الاسلامیة.
بخاری، ابو عبد الله محمد بن اسماعیل (1998). صحیح البخاری، مصر: بیت الأفکار الدولیة.
البنا، جمال (بی‌تا). السنة و دورها فی فقه الجدید، قاهره: دار الفکر الاسلامی.
بهاری هندی، محب الله بن عبد الشکور (1938). الرسالة، مصر: مطبعة مصطفی البابی الحلبی.
بهاری هندی، محب الله بن عبد الشکور (بی‌تا). مسلّم الثبوت، بیروت: دار الفکر.
بیهقی، احمد بن حسین (1412). معرفة السنن والآثار، کراتشی: جامعة الدراسات الإسلامیة.
حاکم، محمد بن عبد الله (1411). المستدرک علی الصحیحین، بیروت: دار الکتب العلمیة.
خضری بک، محمد (1967). تاریخ التشریع الاسلامی، بیروت: دار الفکر.
رامهرمزی، حسن بن عبد الرحمن (1404). المحدث الفاصل بین الراوی والواعی، بیروت: دار الفکر.
رشید رضا، محمد (بی‌تا). «بحث: الاسلام هو القرآن وحده»، فی: مجلة المنار، به نقل از: المکتبة الشاملة.
رفعت فوزی، عبد المطلب (بی‌تا). توثیق السنة فی القرن الثانی الهجری اسسه و اتجاتاته، مصر: مکتبة الخنانجی.
زرقانی، سیدی محمد بن عبد الباقی (1997). شرح الزرقانی علی الموطأ الإمام مالک، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
زیدان، عبد الکریم (1415). الوجیز، تهران: دار احسان.
سباعی، مصطفی (بی‌تا). السنة و مکانتها فی التشریع، قاهره: دار الوراق.
سلفی، محمد لقمان (1999). مکانة السنة فی التشریع الاسلامی و رحض مزاعم المنکرین والملحدین، ریاض: دار الداعی للنشر والتوزیع.
سیوطی، جلال الدین (بی‌تا). الجامع الکبیر، بی‌جا: موقع ملتقی أهل الحدیث.
سیوطی، جلال الدین (بی‌تا). مفتاح الجنة، مصر: ادارة الطباعة المنیریة.
شاطبی، ابو اسحاق (1420). الموافقات، بیروت: دار المعرفة.
شافعی، محمد بن ادریس (بی‌تا). الأم، بیروت: دار الفکر.
شافعی، محمد بن ادریس (1938). الرسالة، مصر: مطبعة مصطفی البابی الحلبی.
شافعی، محمد بن ادریس (بی‌تا). مسند الشافعی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
شافعی، محمد بن ادریس (1990). اختلاف الحدیث، بیروت: دار المعرفة.
شحرور، محمد (بی‌تا). الکتاب والقرآن، دمشق: الاهالی للطباعة.
شواشی، سلیمان (بی‌تا). واصل بن عطاء و آراؤه الکلامیة، بی‌جا: دار العربیة للکتاب.
شوکانی، محمد بن علی بن محمد (بی‌تا). ارشاد الفحول الی تحقیق الحق من علم الاصول، بیروت: دار المعرفة.
صبحی منصور، احمد (بی‌تا). القرآن و کفی، فی: www.ahl.alquran.com
طبری، ابو جعفر محمد بن جریر (1968). الجامع البیان عن تأویل‌ آی القرآن، قاهره: مطبعة مصطفی البابی الحلبی و اولاده.
عبد الرزاق اسود، محمد (1429). الاتجاهات المعاصرة فی دراسة السنة النبویة، دمشق: دار الکلم الطیب.
عبد الغنی، عبد الخالق (1997). حجیة السنة، بی‌جا: المنصورة.
عطور، عبد العزیز حسین (1437). الامام الشافعی و اثره فی علم الحدیث، استانبول: مکتبة الإرشاد.
العظیم آبادی، شرف الحق (2005). عون المعبود شرح سنن ابی داوود، بیروت: دار ابن حزم.
فخر الدین رازی، محمد بن عمر (بی‌تا). الجرح والتعدیل، بی‌جا: بی‌نا.
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (1407). القاموس المحیط، بیروت: مؤسسة الرسالة.
قاسمی، محمد جمال الدین (بی‌تا). قواعد التحدیث من فنون الحدیث، بیروت: دار الکتب العلمیة.
گلدزیهر، اجناس (بی‌تا). العقیدة والشریعة فی القرآن، قاهره: مؤسسة مصریة للطباعة الحدیثة.
مالک، ابو عبد الله الاصبحی (1413). الموطأ الإمام مالک، دمشق: دار القلم.
منصور، اسماعیل (1990). اختلاف الحدیث، بیروت: دار المعرفة.
منصور، اسماعیل (بی‌تا الف). تبصیر الامة بحقیقة السنة، بیروت: بی‌نا.
منصور، اسماعیل (بی‌تا ب). مسند الشافعی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
نووی، ابوزکریا (1392). المنهاج فی شرح صحیح مسلم بن الحجاج، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نیشابوری، مسلم بن حجاج (1995). صحیح مسلم بشرح النووی، قاهرة: دار ابی حیان.
 
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار