تحلیل و بررسی اندیشه و باورهای دینی ابوذر غفاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

2 استادیار دانشکده شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

3 دانشیار دانشکده شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

چکیده

به‌درستی، برخی فرقه‌نگاران ابوذر غفاری را از ارکان تشیع نخستین دانسته‌اند. او در کنار هم‌فکرانی چون سلمان، عمار و مقداد با جهت‌گیری‌ها، مواضع، رفتار و گفتارش بر محور سیرۀ امام علی و اهل ‌بیت (ع) سنگ بنای تشیع را از عصر رسول خدا (ص) بنا نهاد. بیشتر آثار موجود به ابعاد زهد و مبارزه و عدالت‌جویی او پرداخته‌اند، اما در این نوشتار اندیشه‌ها و مواضع کلامی او بررسی می‌شود. او که در عهد رسول خدا (ص) از اعضای اصلی شیعه علی به شمار می‌آمد، پس از رحلت آن حضرت، در طرفداری از امام علی و اهل ‌بیت (ع) فعالیت‌های مهمی انجام داد که عبارت‌اند از: بیعت‌نکردن با ابوبکر، بیان احادیث پیامبر و استناد به آیات قرآن در فضیلت امام، بیان سخنانی با محوریت امامت و رهبری امام علی (ع) و اهل ‌بیت (ع)، مواجهه با مخالفان و انکار دیدگاه‌هایشان در تفسیر قرآن و مخالفت با سیره و روش زندگی آنها.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis and Study of Abuzar Ghaffari Religious Thought and Beliefs

نویسندگان [English]

  • Mahdi Masud 1
  • Mohammad Jawedan 2
  • Mohammad Hasan Nadem 3
  • Mohammad Ghafurinejad 3
1 PhD Student in Shia Studies, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Shiite Studies, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
3 Associate Professor, Faculty of Shiite Studies, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
چکیده [English]

Indeed, some sect-researchers have considered Abuzar Ghaffari as one of the pillars of the first Shiism. Along with like-minded people such as Salman, Ammar and Meghdad, he laid the foundation stone of Shiism from the time of the Prophet (S) with his orientations, positions, behavior and speech on the axis of the biography of Imam Ali and the Ahl al-Bayt (the household of the Prophet) (AS). Most of the existing works deal with the dimensions of his asceticism, struggle and seeking justice, but in this paper, his theological thoughts and positions are examined. He, who was one of the main members of Ali's Shiites during the time of the Messenger of God (S), after the departure of the Prophet carried out important activities in support of Imam Ali (AS) and the Ahl al-Bayt (AS) as follows: not swearing allegiance to Abubakr, narrating the hadiths of the Prophet and quoting verses from the Quran on the virtue of the Imam, uttering words focusing on the Imamate and leadership of Imam Ali (AS) and the Ahl al-Bayt (AS), confronting the opponents and denying their views on the interpretation of the Quran and opposing their lifestyle.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abuzar
  • Theologian
  • Superiority of the Imam
  • Being Obligatorily Obeyed
  • Infallibility
  • Faith

مراجع

قرآن کریم
ابن ابی الحدید (1378-1383). شرح نهج البلاغة ابن ابی الحدید، قم: مکتبة آیة الله المرعشی.
ابن ابی العز (1426). شرح العقیدة الطحاویة، تحقیق: جماعة من العلماء، تخریج: ناصرالدین الألبانی، قاهره: دار السلام للطباعة والنشر التوزیع والترجمة، الطبعة الاولی.
ابن ابی شیبة (1409). الکتاب المصنف فی الاحادیث والآثار، محقق: کمال یوسف الحوت، ریاض: مکتبة الرشد، الطبعة الاولی.
ابن اثیر، ابوالحسن علی بن ابی الکرم (1415). اسد الغابة فی معرفة الصحابة، محقق: علی محمد معوض، عادل احمد عبد الموجود، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الاولی.
ابن اعثم، احمد بن محمد (1411). الفتوح، محقق: علی شیری، بیروت: دار الأضواء، الطبعة الاولی.
ابن تیمیه (1416). الایمان، محقق: محمد ناصر الدین الألبانی، اردن: المکتب الاسلامی، الطبعة الخامسة.
ابن حبان، محمد (1414). صحیح ابن حبان بترتیب ابن بلبان، محقق: شعیب الأرنؤوط، بیروت: مؤسسة الرسالة، الطبعة الثانیة.
ابن حجر، احمد بن محمد (1417). الصواعق المحرقة علی أهل الرفض والضلال والزندقة، کامل محمد الخراط، بیروت: مؤسسة الرسالة، الطبعة الاولی.
ابن حنبل، احمد بن محمد (1421). مسند الامام احمد بن حنبل، محقق: شعیب الأرنؤوط، عادل مرشد، بیروت: مؤسسة الرسالة، الطبعة الاولی.
ابن سعد، محمد بن سعد (1410). الطبقات الکبری، تحقیق: محمد عبد القادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الاولی.
ابن عبد البر، ابو عمر یوسف بن عبد الله (1412). الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، بیروت: دار الجیل، الطبعة الاولی.
ابن عساکر، ابو القاسم علی بن الحسن (1415). تاریخ دمشق، بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
ابن عطیه، جمیل حمود (1423). ابهی المراد فی شرح مؤتمر علماء بغداد، بیروت: مؤسسة الأعلمی، الطبعة الاولی.
ابن ماجه، ابو عبد الله محمد بن یزید القزوینی (بی‌تا). سنن ابن ماجه، تحقیق: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت: دار احیاء الکتب العربیة، فیصل عیسی البابی الحلبی.
ابو نعیم، احمد بن عبد الله (1394). حلیة الأولیاء و طبقات الأصفیاء، بیروت: السعادة.
اشعری، ابو الحسن علی بن اسماعیل (1426). مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین، بیروت: المکتبة العصریة، الطبعة الاولی.
امین، محسن (1423). جندب بن جنادة ابوذر الغفاری، بیروت: دار المرتضی.
ایجی، میر سید شریف (1352). شرح المواقف، قم: الشریف الرضی، الطبعة الاولی.
بخاری، احمد بن اسماعیل (1422). صحیح البخاری، بیروت: دار طوق النجاة، الطبعة الاولی.
بزاز، ابو بکر (1988). مسند  البزار المنشور باسم البحر الزخار، محقق: محفوظ الرحمن زین الله، مدینه: مکتبة العلوم والحکم، الطبعة الاولی.
بلاذری، احمد بن یحیی (1417). جمل من انساب الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض الزرکلی، بیروت: دار الفکر، الطبعة الاولی.
جعفری تبریزی، محمدتقی (1378). ابوذر غفاری، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
ذهبی، شمس الدین ابو عبد الله (1405). سیر اعلام النبلاء، محقق: مجموعة من المحققین بإشراف الشیخ شعیب الأرناؤوط، بیروت: مؤسسة الرسالة، الطبعة الثانیة.
رازی، فخرالدین ابو عبد الله محمد بن عمر (1420). مفاتیح الغیب؛ التفسیر الکبیر، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة الثالثة.
سیوطی، عبد الرحمن بن ابی بکر (بی‌تا). جامع الأحادیث، بی‌جا.
شریعتی، علی (بی‌تا). ابوذر، تهران: حسینیه ارشاد.
شریف مرتضی (1410). الشافی فی الامامة، تهران: مؤسسة الصادق (ع)، الطبعة الثانیة.
شهیدی، جعفر (1360). ابوذر غفاری: اولین انقلابی اسلام، تهران، نهضت زنان مسلمان.
طبرانی، سلیمان بن احمد (بی‌تا). المعجم الکبیر، القاهرة: مکتبة ابن تیمیة، الطبعة الثالثة.
طبری، محمد بن جریر (1387). تاریخ الطبری؛ تاریخ الرسل والملوک، وصلة تاریخ الطبری، بیروت: دار التراث، الطبعة الثانیة.
طبری، محمد بن جریر (1420). جامع البیان فی تأویل القرآن، محقق: احمد محمد شاکر، بیروت: مؤسسة الرسالة، الطبعة الاولی.
طیالسی، ابو داود سلیمان بن داود (1419). مسند ابی داود الطیالسی، محقق: الدکتور محمد بن عبد المحسن الترکی، مصر: دار هجر، الطبعة الاولی.
عاملی جبعی، زین ‌الدین بن علی (1409). حقائق الایمان مع رسالتی الاقتصاد والعدالة، قم: مطبعة آیة ‌الله مرعشی النجفی، الطبعة الاولی.
فسوی، ابو یوسف (1401). المعرفة والتاریخ، محقق: اکرم ضیاء العمری، بیروت: مؤسسة الرسالة، الطبعة الاولی.
کلینی، محمد بن یعقوب (1362). الکافی، تهران: اسلامیه، الطبعة الثانیة.
مجلسی، محمد باقر (1404). بحار الانوار، بیروت: مؤسسة الوفاء.
مفید، محمد بن محمد بن نعمان (1413 الف). الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم: المؤتمر العالمی للشیخ المفید، الطبعة الاولی.
نسایی، ابو عبد الرحمن (1421). السنن الکبری، بیروت: مؤسسة الرسالة، الطبعة الاولی.
نیشابوری، مسلم بن الحجاج (بی‌تا). المسند الصحیح المختصر بنقل العدل عن العدل إلی رسول الله صلی الله علیه و سلم، محقق: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
هیثمی، ابو الحسن نور الدین (1414). مجمع الزوائد و منبع الفوائد، محقق: حسام الدین القدسی، القاهرة: مکتبة القدسی.
یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب (1382). تاریخ یعقوبی، مترجم: محمدابراهیم آیتی، تهران: علمی و فرهنگی.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار