تحلیل و ارزیابی اندیشه‌های شاه ولی‌الله دهلوی درباره نبوت پیامبر(ص)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری مذاهب کلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی، قم، ایران.

2 استاد فلسفه و کلام اسلامی، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، تهران، ایران.

چکیده

شاه ولی‌الله دهلوی از اندیشمندان مهم اهل تسنن هند در سده‌های اخیر است که با مطرح‌کردن مسائل بحث‌برانگیزی درباره موضوعات مختلف اعتقادی، به‌ویژه در حوزه نبوت پیامبر، تأثیر بسزایی در مکاتب فکری بعد از خود داشته است. وی برای اولین‌ بار مسئله رؤیاپنداری وحی قرآن بر پیامبر را مطرح کرد، در حالی که این موضوع با هیچ یک از گزاره‌های تاریخی و تفسیری سازگاری ندارد و هیچ‌گاه پیامبر یا صحابه مدعی رؤیاپنداری وحی نبوده‌اند. در مسئله بعثت پیامبر دو نوع دعوت برای آن حضرت متصور است: بعثتی به سوی بنی‌اسماعیل و بعثتی برای همه جهانیان؛ در حالی که قاطبه علما به دعوت سرّی و سپس دعوت خویشاوندان و در نهایت دعوت عمومی معتقدند. در باب علوم پیامبر نیز دهلوی از کسانی است که به تمایز امور دنیوی و امور شرعی و اخروی در رفتار و حدیث نبوی باور داشت و در نهایت به سهوالنبی معتقد شد که اشکالات متعددی بر آن وارد است. در انتها، دهلوی با استناد به روایاتی ضعیف به اجتهاد پیامبر معتقد است و آن را در عوض وحی بر آن حضرت جایز می‌شمرد، در حالی که این مدعا مستلزم بی‌اعتمادی به سخنان آن حضرت، و در تضاد با صریح آیات قرآن است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis and Evaluation of the Thoughts of Shah Waliullah Dehlavi on the Prophethood of the Prophet (S)

نویسندگان [English]

  • Seyyed Mohammad Mahdi Hoseynpur 1
  • Abd al-Hoseyn Khosropanah 2
1 PhD Graduate in Theological Religions, University of Islamic Religions and Denominations, Qom, Iran.
2 Professor of Islamic Philosophy and Theology, Iranian Research Institute of Philosophy, Tehran, Iran,
چکیده [English]

Shah Waliullah Dehlavi is one of the most important Sunni thinkers in India in the recent centuries who has had a great impact on later schools of thought by raising controversial issues on various doctrinal topics, especially in the field of prophethood of the Prophet (S). For the first time, he considered the Quranic revelation to the Prophet (S) to be a dream, while neither it was compatible with any of the historical and interpretive propositions nor the Prophet (S) or his Companions had claimed that Quranic revelation was a dream. Regarding the Prophet's appointment to prophetic mission, there are two types of invitations: a mission to Bani Ismail and a mission to the whole world, while the scholars believe in the secret invitation and then the invitation of relatives and finally the public invitation. As for the Prophet's knowledge, Dehlavi is one of those who believed in the distinction between worldly affairs and religious and otherworldly affairs in prophetic behavior and hadith. Moreover, he believed in the oversights of the Prophet (S), which has many drawbacks. In the end, Dehlavi, based on weak narrations, believed in the ijtihad (reasoning) of the Prophet (S) and considered it permissible in place of revelation, while this claim requires distrust of the Prophet's words, and contradicts the explicit verses of the Quran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dehlavi
  • Revelation
  • Bethat (Prophet's Appointment to Prophetic Mission)
  • Knowledge
  • Ijtihad (Reasoning)
  • Prophet (S)

مراجع

قرآن کریم.
ابن ابی الحدید، أبو حامد عز الدین بن هبة الله (1418). شرح نهج البلاغه، بیروت: دار الکتب العلمیة، ج7.
ابن بابویه، محمد بن علی (1413). من لا یحضره الفقیه، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی، ج1.
ابن تیمیه، احمد بن عبد الحلیم (1416). مجموع الفتاوی، مدینه: مجمع ملک فهد، ج10.
ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی (1379). فتح الباری شرح صحیح البخاری، بیروت: دار المعرفة، ج1.
ابن حزم اندلسی، محمد بن علی بن احمد (بی‌تا). الاحکام فی اصول الاحکام، بیروت: دار الکتب العلمیة، ج2.
ابن حمزه حسینی، ابراهیم بن محمد (بی‌تا). البیان والتعریف فی أسباب ورود الحدیث الشریف، بیروت: دار الکتاب العربی، ج1.
ابن حنبل، احمد (بی‌تا). مسند احمد، بیروت: دار صادر، ج4 و 5.
ابن قیم جوزیه، محمد بن أبی بکر (1411). نقد المنقول والمحک الممیز بین المردود والمقبول، تحقیق: حسن السماعی سویدان، بیروت: دار القادری.
ابن ماجه، محمد (بی‌تا). سنن ابن ماجه، بیروت: دار الفکر، ج2.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414). لسان العرب، بیروت: دار صادر.
ابن هشام الحمیری المعافری، عبد الملک (بی‌تا). السیری النبویة، تحقیق: مصطفی السقا و ابراهیم الأبیاری و عبد الحفیظ شلبی، بیروت: دار المعرفة، ج1.
ازرقی، محمد بن عبدالله بن احمد (1415). اخبار مکه، به کوشش: رشدی الصالح، مکة: مکتبة الثقافة، ج2.
بیاضی حنفی، کمال الدین احمد (1368). اشارات المرام من عبارات الامام، تحقیق: یوسف عبد الرزاق، مصر: شرکة المصطفی البانی.
بیضاوی، عبدالله بن عمر (بی‌تا). شرح الأسنوی علی منهاج الوصول، تحقیق: شعبان محمد، قاهره: المکتبة الأزهریة للتراث، ج3.
بیهقی، احمد بن حسین (بی‌تا). السنن الکبری، بیروت: دار الفکر، ج2.
ترمذی، ابو عیسی محمد (بی‌تا). سنن ترمذی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج4.
حسن‌زاده آملی، حسن (1381). هزار و یک کلمه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، ج2.
حلی، ابو القاسم نجم الدین جعفر بن حسن (1403). معارج الاصول، قم: مؤسسة آل البیت b.
حلی، حسن بن یوسف بن مطهر (بی‌تا). مبادی الوصول الی علم الاصول، تحقیق: عبد الحسین محمد علی البقال، بی‌جا: دار الأضواء.
دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی (1388). مسائل مستحدثه پزشکی، قم: بوستان کتاب، ج2.
دهلوی، شاه ولی الله (1426). حجة الله البالغة، تحقیق: سید سابق، بیروت: دار الجیل، ج1 و 2.
دهلوی، شاه ولی الله (بی‌تا). تأویل الأحادیث فی رموز قصص الأنبیاء، دهلی: مطبعة احمدی، چاپ سنگی.
سبحانی، جعفر (1432). ابن تیمیة فکرا و منهجا، قم: مؤسسه امام صادق j.
سید عرب،‌ حسن (1390). «سهو النبی»، در: دایرة‌المعارف تشیع، تهران: مؤسسه انتشارات حکمت، ج9.
سیوطی، عبد الرحمن ابن ابی بکر (1394). الاتقان فی علوم القرآن، تحقیق: محمد أبو الفضل ابراهیم، الهیئة المصریة العامة للکتاب، ج1.
شریف العمری، نادیة (2002). اجتهاد الرسول، بیروت: مؤسسة الرسالة.
صابونی، نور الدین (1969). البدایة من الکفایة فی الهدایة فی اصول الدین، تحقیق: فتح الله خلیف، اسکندریة: دار المعارف.
طبرانی، ابوالقاسم سلیمان بن احمد (1404). المعجم الکبیر، موصل: مکتبة العلوم والحکم، ج11.
عاملی، سید جعفر مرتضی (1428). الصحیح من سیرة النبی الاعظم، بیروت: دار الحدیث للطباعة والنشر، ج5 و 6.
علاء الدین بخاری، عبد العزیز بن احمد (1418). کشف الأسرار عن أصول فخر الاسلام البزدوی، تحقیق: عبد الله محمود، بیروت: دار الکتب العلمیة، ج3.
فخار طوسی، جواد (1383). «بدعت و نوآوری در اندیشه علامه شرف‌الدین»، در: فقه، س11، ش42، ص96-151.
قشیری نیسابوری، ابو الحسین مسلم بن الحجاج (بی‌تا). صحیح مسلم، بیروت: دار الجبل، ج2 و 4.
مبلغی، عبدالمجید (1393). نواندیشی دینی، قم: بوستان کتاب.
محمدی، جواد؛ و دیگران (1396). «بررسی و نقد نظریه زبان رؤیایی قرآن»، در: قبسات، ش83، ص167-190.
معوض، علی محمد؛ عبد الموجود، عادل احمد (1420). تاریخ التشریع الاسلامی، بیروت: دار الکتب العلمیة، ج1.
پژوهشنامه مذاهب اسلامی
دوره 8، شماره 16
اسفند 1400
صفحه 143-165

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار