قاچاق مواد مخدر به عنوان یکی از مصادیق پولشویی: بررسی دیدگاه فقه مذاهب اسلامی و حقوق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.

2 استادیار گروه فقه و حقوق، دانشکده الاهیات، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

3 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.

4 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.

چکیده

خرید و فروش مواد مخدر به صورت شبکه‌ای است که با سازمان‌های جنایی در ارتباط است. نظر به اینکه عواید حاصل باید به نحوی تطهیر شود، لذا اقدام مناسب در مواجهه با تطهیر پول، در واقع مبارزه با سایر جرایم سازمان‌یافته‌ای است که این پدیده مقدمه و جزئی از آنها محسوب می‌شود. بر اساس دیدگاه حقوق‌دانان، درآمد حاصل از خرید و فروش مواد مخدر از مصادیق پولشویی به شمار می‌آید. در این پژوهش به روش تطبیقی و با تأکید بر مطالعه کتاب‌خانه‌ای این مسئله را بررسی، تحلیل و نقد کرده‌ایم و نتیجه گرفته‌ایم که در پولشویی درآمد حاصل‌شده از خرید و فروش مواد مخدر از منظر فقهی، حرام است و آموزه‌های دینی از ابتدا با حرام‌دانستن اموال حاصل از فعل حرام و نکوهش حرام‌خواری در صدد مبارزه با سودمندی این جرم برآمده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Drug Trafficking as One of the Examples of Money Laundering: Examining the Perspective of the Jurisprudence of Islamic Denominations and Law

نویسندگان [English]

  • Tayyebeh Zarei 1
  • Ali Mortazawi Mehr 2
  • Manuchehr Dawar 3
  • Hasan Hoseyni 4
1 Assistant Professor, Department of Islamic Knowledge, Islamic Azad University, Kermanshah Branch, Kermanshah, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Law, Faculty of Theology, Razi University, Kermanshah, Iran,
3 Master's Student in Law, Islamic Azad University, Kermanshah Branch, Kermanshah, Iran,
4 Assistant Professor, Faculty of Law and Political Science, Islamic Azad University, Kermanshah Branch, Kermanshah, Iran,
چکیده [English]

Drug trade is a network linked to criminal organizations. Given that the proceeds must be purged in some way, the appropriate action in the face of money laundering is in fact the fight against other organized crime, of which this phenomenon is a prelude and part. According to jurists, the proceeds of drug trade are examples of money laundering. In this paper, we have studied, analyzed and criticized this issue in a comparative way based on library sources, and we have concluded that in money laundering, the proceeds obtained from buying and selling drugs is forbidden from a jurisprudential point of view, and that the religious teachings from the beginning, by considering the income from the forbidden acts as haram and condemning haram eating, have tried to fight against the usefulness of this crime.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Money Laundering
  • Drugs
  • Prohibition
  • Crime
قرآن کریم.
ابن بابویه قمی (صدوق)، محمد بن علی (1409). من لا یحضره الفقیه، ترجمه: علی‌اکبر غفاری، تهران: صدوق.
ابن بابویه قمی (صدوق)، محمد بن علی (۱۴۱۳). من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم.
ابن براج، عبد العزیز (۱۴۰۶). المهذب، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن جبرین، عبدالله بن عبد الرحمن (بی‌تا). فتاوی الشیخ ابن جبرین بن عبد الله، نرم‌افزار مکتبة الشاملة.
ابن حجر الهیتمی، احمد بن محمد (1317). الفتاوی الکبری الفقهیة، بیروت: دار الفکر، نرم‌افزار مکتبة الشاملة.
ابن حزم، أبو محمد علی (بی‌تا). المحلی، نرم‌افزار مکتبة الشاملة.
ابن عابدین، محمد أمین بن عمر (۱۴۱۲). رد المحتار علی الدر المختار، بیروت: دار الفکر.
ابن قدامة، عبد الرحمن بن محمد (بی‌تا). الشرح الکبیر علی متن المقنع، بیروت: دار الکتاب العربی للنشر والتوزیع.
ابن قدامة، عبدالله بن أحمد (۱۴۰۵). المغنی فی فقه الامام أحمد بن حنبل الشیبانی، بیروت: دار الفکر.
ابو الصلاح حلبی، تقی الدین بن نجم الدین (۱۴۰۳). الکافی فی الفقه، اصفهان: کتاب‌خانه عمومی امام امیرالمؤمنین j.
أبو داود الأزدی السِّجِسْتانی، سلیمان بن الأشعث (۱۴۳۰). سنن أبی داود، علّق علیه: شعَیب الأرنؤوط، محَمَّد کامِل قره بللی، بی‌جا: دار الرسالة العالمیة.
اشمی، سید محمد (1378). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دادگستر، ج1-2.
الألبانی، محمد ناصر الدین (بی‌تا). فوائد فی المعانی من کتب الألبانی، نرم‌افزار مکتبة الشاملة.
باعلوی، عبد الرحمن بن محمد (بی‌تا). بغیة المسترشدین، بیروت: دار الفکر.
بجنوردی، محمد حسن (1419). القواعد الفقهیة، قم: الهادی، الطبعة الاولی.
البکری الدمیاطی، عثمان بن محمد (بی‌تا). اعانة الطالبین، بیروت: دار الفکر.
بهجت، محمدتقی (۱۴۲۸). استفتائات، قم: دفتر حضرت آیت‌الله بهجت.
حرّ عاملی، محمد بن حسن (۱۴۰۹). وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل البیت b.
حسینی مراغی، میر عبدالفتاح (1417). العناوین الفقهیه، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
الحکیم، سید محمد تقی (1429). القواعد العامة فی الفقه المقارن، تهران: المجمع العامی للتقریب بین المذاهب الاسلامیة.
حلّی سیوری، مقداد بن عبد الله (1404). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، قم: کتاب‌خانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
حلّی، سید ابن طاووس (۱۴۰۹). الأمان من أخطار الأسفار والأزمان، قم: مؤسسة آل البیت b.
خامنه‌ای، سید علی (1393). رساله آموزشی، تهران: انقلاب اسلامی.
الخرشی، محمد بن عبد الله (بی‌تا). شرح مختصر خلیل، نرم‌افزار مکتبة الشاملة.
الخِنْ، مصطفی (۱۴۱۳). الفقه المنهجی علی مذهب الامام الشافعی رحمه الله تعالی، دمشق: دار القلم للطباعة والنشر والتوزیع، الطبعة الرابعة.
خویی، سید ابو القاسم (۱۴۲۷). فقه الأعذار الشرعیة والمسائل الطبیة، قم: دار الصدیقة الشهیدة سلام الله علیها.
الدردیر، احمد بن محمد (1201). الشرح الکبیر، بی‌جا: احیاء الکتب العربیة.
الدسوقی، محمد بن أحمد (بی‌تا). حاشیة الدسوقی علی الشرح الکبیر، بی‌جا: دار الفکر.
رضوی کشمیری، سید محمد باقر (۱۴۱۸). الروضة الغنّاء فی عدم جواز استماع الغناء، قم: مرصاد.
الزجاج، أبو إسحاق (۱۴۰۸). معانی القرآن و إعرابه، المحقق: عبد الجلیل عبده شلبی، بیروت: عالم الکتب.
الزهدری الحلی، نجم الدین جعفر (1408). ایضاح ترددات الشرائع، تعلیق: سید مهدی رجایی، قم: مکتبة آیة الله مرعشی.
السحیم، عبد الرحمن (بی‌تا). الفتاوی العامة، نرم‌افزار مکتبة الشاملة.
سلمان‌پور، محمدجواد (۱۳۸۲). «مبانی فقهی حرمت استعمال و قاچاق مواد مخدر و جرایم مربوط به آن»، در: فقه اهل بیت b، س9، ۳۵: 120-152.
سلیم، عبد المجید (بی‌تا). فقه السنة، نرم‌افزار مکتبة الشاملة.
الشحود، علی بن نایف (بی‌تا). المفصل فی شرح حدیث من بدل دینه فاقتلوه، نرم‌افزار مکتبة الشاملة.
الشربینی، محمد الخطیب (بی‌تا). مغنی المحتاج إلی معرفة معانی ألفاظ المنهاج، بیروت: دار الفکر.
شلتوت، محمد (1421). اسلام: عقیدة و شریعة، قاهره: دار الشروق.
شلتوت، محمد (بی‌تا). الفتاوی، زاهدان: دار العلوم.
الشنقیطی، محمد بن محمد المختار (بی‌تا). شرح زاد المستقنع، نرم‌افزار مکتبة الشاملة.
شهید ثانی، زین الدین بن علی (1413). مسالک الافهام فی شرح شرائع الاسلام، قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة.
صافی گلپایگانی، لطف‌الله (۱۴۱۷). جامع الأحکام، قم: حضرت معصومه (س)، چاپ چهارم.
صالح آل الشیخ (بی‌تا). بلوغ المرام، نرم‌افزار مکتبة الشاملة.
الصنعانی، محمد بن إسماعیل الأمیر (۱۳۷۹). سبل السلام، بی‌جا: مکتبة مصطفی البابی الحلبی.
طباطبایی، سید علی (1404). ریاض المسائل فی بیان احکام بالدلائل، قم: مؤسسة آل البیت b.
طریحی، فخر الدین بن محمد علی (1375). مجمع البحرین، تهران: مکتبة المرتضویة.
طوسی، محمد بن حسن (1407). تهذیب الاحکام، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهارم.
عاملی نبطی (شهید اول)، محمد بن مکی (۱۴۱۰). اللمعة الدمشقیة فی فقه الامامیة، بیروت: دار التراث الدار الاسلامیة.
عاملی نبطی (شهید اول)، محمد بن مکی (بی‌تا). ذکری الشیعة فی احکام الشریعة، قم: مکتبة بصیرتی.
العثیمین، محمد بن صالح بن محمد (بی‌تا). شرح ریاض الصالحین، نرم‌افزار مکتبة الشاملة.
العظیم آبادی، محمد شمس الحق (بی‌تا). عون المعبود شرح سنن أبی داود، نرم‌افزار مکتبة الشاملة.
علماء نجد الأعلام (۱۴۱۷). الدرر السنیة فی الأجوبة النجدیة، المحقق: عبد الرحمن بن محمد بن قاسم،  بی‌جا: بی‌نا.
فاضل لنکرانی، محمد (۱۴۲۵). جامع المسائل، قم: امیر قلم.
الفوزان، صالح بن عبد الله (۱۴۲۳). الملخص الفقهی، الریاض: دار العاصمة.
فیض بخش، روح‌الله؛ و دیگران (1395). «پولشویی و ارتباط آن با جرایم سازمان‌یافته (قاچاق مواد مخدر)، مطالعات مبارزه با مواد مخدر، دوره 8، 28- 29: 65-84.
فیض کاشانی، محمدمحسن (۱۴۲۹). رسائل فیض کاشانی، تهران: مدرسه عالی شهید مطهری.
قرضاوی، یوسف (بی‌تا). الحلال والحرام فی الاسلام، نرم‌افزار مکتبة الشاملة.
کلینی، ابو جعفر محمد بن یعقوب (۱۴۰۷). الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة، الطبعة الرابعة.
گرایلی، محمدباقر (۱۳۸۹). پولشویی از منظر فقه و حقوق موضوعه، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
مآوردی، ابو الحسن علی (بی‌تا). الاقناع، نرم‌افزار مکتبة الشاملة.
مصطفوی، محمد کاظم (1417). القواعد مائة قاعدة فقهیة معنی و مدرکا و موردا، قم: مؤسسة نشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
المُظْهِری، مظهر الدین (۱۴۳۳). المفاتیح فی شرح المصابیح، بی‌جا: دار النوادر؛ إدارة الثقافة الاسلامیة، وزارة الأوقاف الکویتیة.
مفید، محمد بن محمد (۱۴۱۳). المقنعة، قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید.
مکارم شیرازی، ناصر (1427). استفتائات جدید، قم: مدرسه امام علی بن ابی طالب (ع)، چاپ دوم.
مکارم شیرازی، ناصر؛ و دیگران (۱۳71). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
الملیباری، عبد العزیر (1418). فتح المعین، بیروت: دار الفکر.
منسوب به امام رضا j (۱۴۰۶). فقه الرضا، مشهد: مؤسسة آل البیت b.
موسوی خمینی، روح‌الله (1415). تهذیب الاصول، قم: دار الفکر.
موسوی خمینی، روح‌الله (۱۴۲۲). استفتائات، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، چاپ پنجم.
موسوی خمینی، روح‌الله (1424). توضیح المسائل، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
مهران‌نیا، زهرا؛ حکمت‌نژاد، فرزانه (1395). «بررسی فقهی قاچاق مواد مخدر در جرم پولشویی و تطبیق آن با سیاست جنایی ایران»، در: کنگره بین‌المللی جامع حقوق ایران.
النجمی، أحمد بن یحیی (بی‌تا). تأسیس الاحکام، نرم‌افزار مکتبة الشاملة.
نمازی اصفهانی، فتح اللّه بن محمد جواد (۱۴۱۰). إفاضة القدیر فی أحکام العصیر، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
نوری، میرزا حسین (۱۴۰۸). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت: مؤسسة آل البیت b.
النووی، أبو زکریا محیی الدین (بی‌تا). المجموع شرح المهذب، بیروت: دار الفکر.