ملاک و شرایط تکفیر از دید رشید رضا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو گروه کلام جامعه الزهرا

2 استادیار گروه کلام پژوهشکده حج و زیارت

چکیده

تکفیر پدیده‌ای است که از زمان امام علی (ع) و ماجرای حکمیت تا کنون همواره جهان اسلام را به خود مشغول کرده است. در دوران معاصر نیز، گروهی از سلفیان، موسوم به تکفیری، با این دستاویز به ریختن خون مسلمانان مباهات می‌کنند. آنها با استناد به اندیشه‌ها و آرای بزرگان خود، این کار را عمل به دستورهای دینی می‌دانند. یکی از نظریه‌پردازان سلفیان معاصر، محمد رشید رضا است. او، که به‌شدت تحت تأثیر عقاید ابن‌تیمیه است، ابعاد و جوانب مسئله تکفیر را به‌خوبی بررسی کرده است. این مقاله ملاک و شرایط تکفیر را از دید رشید رضا می‌کاود. او در مقام مصلح اجتماعی معتقد است باید بین بیان ملاک کلی تکفیر و احکام ارتداد، تکفیر فرد معین و اجرای احکام ارتداد فرق گذاشته شود. ملاک کلی تکفیر را انکار یکی از ضروریات دین می‌داند، ولی معتقد است جهل و تأویل، مانع اجرای احکام تکفیر در خصوص اشخاص است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conditions of Takfir (Excommunication) from the Viewpoint of Rashid Rida

نویسندگان [English]

  • Fahimeh Feizi 1
  • Seyed Mehdi Alizade Musavi 2
1 Member of department of Kalam, Jammi,at-u-Zahra
2 Assistant Professor, Department of Theology, Research Center for Pilgrimage Studies
چکیده [English]

Takfeer (Excommunication) is a phenomenon with which the Muslim world has been preoccupied since the era of Imām Ali and the event of Hakamiyyat. It is also utilized today as an instrument by some Salafis, called Takfeeris, who take a pride in slaughtering the Muslim, documenting it as legal through the theories of their early scholars. Rashid Rida, one of the contemporary Salafi theorists, has well surveyed various aspects of Takfeer, being deeply influenced by the positions of Ibn Taymyyah. This article seeks to explore the conditions of Takfeer from the viewpoint of Rashid Rida, who believes there must be distinguition amongst general conditions of Takfeer, excommunication of a definite person and the implementation of Takfeer laws. He defines the general condition of Takfeer as denial of one of the principles of religion but maintains Jahl (Ignorance) and Ta,weel (Interpretation) as two of the barriers on the way of excommunicating a definite person.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rashid Rida
  • Takfeer
  • Salafism
  • faith
  • Apostasy

مراجع

قرآن مجید.
ابن تیمیه حرانی، أحمد بن عبد الحلیم (1416). مجموع الفتاوی، مدینه: مجمع الملک فهد لطباعة المصحف الشریف.
رشید رضا حسینی قلمونی، محمد (1990). تفسیر القرآن الحکیم (تفسیر المنار)، مصر: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
رشید رضا حسینی قلمونی، محمد (بی‌تا). مجله المنار، بی‌جا: بی‌نا (نرم‌افزار مکتبة الشاملة).
زبیدی، محمد بن محمد (1414). تاج العروس، مصحح: علی شیری، بیروت: دار الفکر، الطبعة الثانیة.
زرکلی، خیر الدین (1989). الاعلام، بیروت: دار العلم للملایین، الطبعة الثامنة.
سقاف، علوی بن عبد القادر (1419). المنتخب من کتب شیخ الاسلام ابن تیمیة، ریاض: دار الهدی للنشر والتوزیع، الطبعة الاولی.
شاهرودی، سید محمود (1426). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم: مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، چاپ اول.
شرباصی، احمد (1970). «العقل فی التفسیر المنار»، کویت: وزارت اوقاف و شئون اسلامی، ش66.
شریف مرتضی، علی بن حسین موسوی (1405). رسائل الشریف مرتضی، مصحح: سید مهدی رجائی، قم: دار القرآن الکریم، الطبعة الاولی.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1387). المبسوط فی فقه الامامیه، تصحیح: سید محمدتقی کشفی، تهران: المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة، الطبعة الثالثة.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1407). الخلاف، تحقیق: علی خراسانی، سید جواد شهرستانی، مهدی طه نجف، مجتبی عراقی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، الطبعة الاولی.
طوسی، خواجه نصیر الدین (1405). تلخیص المحصل المعروف بنقد المحصل، بیروت: دار الأضواء، الطبعة الثانیة.
محقق داماد، سید مصطفی (1381). قواعد فقه، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ سوم.
منهجی، ابو عمر (بی‌تا). «المصلح الکبیر محمد رشید رضا من الصوفیه الی السلفیه»، در: http://www.saaid.net/feraq/el3aedoon/17.htm، تاریخ دسترسی: 23/10/1394.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار