جایگاه «صدق» در عرفان اسلامی با تکیه بر آرای عرفای قرن چهارم و پنجم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تصوف و عرفان اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، ایران

2 استادیار گروه ادیان و عرفان، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

یکی از مباحث مهم در حوزه اخلاق اسلامی «صدق» است که در زندگی مادی‌معنوی و فردی‌اجتماعی آدمی تأثیر مستقیم، و با اعتقادات انسان در توحید نظری ارتباط تنگاتنگ دارد. آیات و روایات اسلامی جایگاه بس والایی برای مقام «صدق» قائل‌اند. عرفای مسلمان راستین، که خاستگاه نظری و عملی‌شان برخاسته از این دو منبع است، دست‌یابی به این مقام را برای همه سالکان، چه سالک در راه و چه سالک واصل و ...، بایسته دانسته‌اند. عارفان با استنادهای وحیانی درباره معنای «صدق»، «صدیق»، اقسام «صدق»، مراتب و آثار آن مباحث ارزشمندی را بیان کرده‌اند. از منظر آنان، چنانچه سالک به «تطبیق ظاهر و باطن امور با حقیقت» دست یابد، می‌تواند کمالات سلوکی دیگر را کسب کند. زیرا منازل عرفانی هر یک به گونه‌ای وابسته به صدق‌اند. بنابراین، «صدق» به عنوان یک مقام، پایه و اساس برای دیگر منازل عرفانی محسوب می‌شود. از موانع و آفات متعدد بر سر راه رسیدن به این مقام والای رحیمی الاهی «کذب» است. در این جستار نقش مقام «صدق» در سیر و سلوک عرفانی از منظر عرفای مسلمان قرن چهارم و پنجم واکاوی شده است.


در این جستار نقش مقام«صدق» در سیر و سلوک عرفانی از منظر عرفای مسلمان واکاوی شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Position of "Sincerity" in Islamic Mysticism based on the Opinions of Mystics of the Fourth and Fifth Centuries

نویسندگان [English]

  • Akram Ehsaninajath 1
  • alireza ebrahim 2
1 PhD Student in Sufism and Islamic Mysticism, University of Religions and Denominations, Iran
2 Assistant Professor, Department of Religions and Mysticism, Tehran North Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

One of the important topics in the field of Islamic ethics is sincerity which has a direct impact on the material, spiritual, individual, and social life of a person and is closely related to human beliefs in theoretical monotheism. Quranic verses and Islamic traditions give a very high place to the position of sincerity. The true Muslim mystics, whose theoretical and practical origins are derived from these two sources, deem the attainment of this position necessary for all travelers to God, both those on the way and those who have arrived. The mystics have discussed significant matters about the meaning of "sincerity", "sincere", the types of "sincerity", its levels and effects, citing the revelatory evidence. From their point of view, if the traveler achieves "matching the external and internal aspects of things with the truth", he can attain other perfections on the spiritual path. Since each mystical position is dependent on the truth, sincerity is considered the foundation and basis for other mystical positions. One of the many obstacles to reaching this high position of God's mercy is "falsehood". This paper analyzes the role of "the position of sincerity" in the mystical journey to God from the perspective of Muslim mystics of the 4th and 5th centuries.
.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mysticism
  • Sincerity
  • Journey to God
  • Perfection
  • Ethics
قرآن کریم.
ابن ترکه، علی بن محمد (1378). شرح فصوص الحکم، قم: بیدار.
ابن عربی، محمد بن علی (1386). فصوص الحکم، ترجمه و تصحیح: محمد خواجوی، تهران: مولا.
ابن عربی، محمد بن علی (2002). عقلة المستوفز، تحقیق و تقدیم: سعید عبد الفتاح، بیروت: العربی.
ابن عربی، محمد بن علی (بی‌تا). الفتوحات المکیة، بیروت: دار صار، ج2 و 3.
پارسا، محمد (1366). شرح فصوص الحکم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
جامی، عبدالرحمن بن احمد (1370). نقد النصوص فی شرح نقش الفصوص، مقدمه و تصحیح و تعلیقات: ویلیام چیتیک، پیش‌گفتار: جلال‌الدین آشتیانی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
جهانگیری، محسن (1375). محیی‌الدین بن عربی چهره برجسته عرفان اسلامی، تهران: دانشگاه تهران، چاپ چهارم.
حلاج، حسین بن منصور (1378). مجموعه آثار حلاج، تحقیق، ترجمه و شرح: قاسم میرآخوری، تهران: یادآوران.
خوارزمی، حسین بن حسن (1368). شرح فصوص الحکم، تهران: مولا.
عطاردی، عزیزالله (1379). مسند الامام السجاد، تهران: عطارد، ج1 و 2.
قیصری، داوود (1387). شرح قیصری بر فصوص الحکم ابن عربی، ترجمه و تعلیق: محمد خواجوی، تهران: مولا.
لاهیجی، محمد (1371). مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، تهران: زوار.
مطهری، مرتضی (1371). انسان کامل، تهران: صدرا، چاپ هفتم.
موحد ابطحی، محمدباقر (1413). الصحیفة السجادیة الجامعة الادعیة الامام السجاد؛ قم: ستاره.
ناصرخسرو، ابومعین (1341). سفرنامه، روشنایی‌نامه، سعادت نامه، برلین: کاویانی.
نیکلسون، رینولد الین (1358). تصوف اسلامی و رابطه انسان با خدا، ترجمه: محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: توس.