بررسی و تحلیل چهار درب معنوی بکتاشیه از منظر یونس امره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تصوف عرفان اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

2 استاد تمام بازنشسته گروه زبان و ادبیات، دانشگاه تربیت معلم، کرج، ایران

3 استادیار گروه تصوف و عرفان اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

10.22034/jid.2023.179119.1814

چکیده

یکی از ارکان طریقت بکتاشیه چهار درب معنوی است. چهار درب معنوی که عبارت است از شریعت، طریقت، معرفت و حقیقت در دیوان یونس امره در جایگاه یکی از پیشگامان ادبیات بکتاشیه جایگاه ویژه‌ای دارد. بیان ساده و عمیق یونس امره همراه با نفوذ معنوی و رواج اشعارش در تکیه‌‌های بکتاشی، نویسنده را بر آن داشت تا در مقاله حاضر به روش کتابخانه‌ای و تحلیلی به بررسی چهار درب معنوی بکتاشیه از نظر یونس امره بپردازد. وی وصول به غایت تصوف را منوط به گذر از این چهار درب معنوی بکتاشی کرده است. یونس امره شریعت را درب قانونی و قالبی برای حقیقت می‌داند. از نظر وی طریقت، داشتن پیوند عمیق با مرشد کامل و درب معرفت، مقام قلب و عشق است. او درب حقیقت را وصول به عالی‌ترین مرتبه انسان و درک توحید ناب می‌داند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Examination and Analysis of the Four Baktashi Spiritual Gates in Yunus Emre’s Perspective

نویسندگان [English]

  • mehdi ghahramannavasi 1
  • Hosein Mohammadzadeh Sadigh 2
  • Reza Elahimanesh 3
1 PhD, Islamic Mysticism, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
2 Professor emeritus, Department of Language and Literature, Teacher Training University, Karaj, Iran
3 Assistant professor, Department of Islamic Mysticism and Sufism, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
چکیده [English]

One of the fundamental principles of the Baktashi Order is the concept of the four spiritual gates: sharia, the path (tariqa), knowledge (maʿrifa), and truth (ḥaqīqa). These gates hold significant importance in the diwan (poetry collection) of Yunus Emre, who is considered a pioneer of Baktashi literature. Yunus Emre's profound yet accessible language, combined with the spiritual impact and widespread presence of his poems in Baktashi takyas, motivated us to undertake a comprehensive exploration of his perspective on the four Baktashi gates. To accomplish this, we employed a library-based approach, coupled with analytical methods. According to Yunus Emre's perspective, the culmination of Sufism is achieved by traversing these four gates. He asserts that Sharia serves as the legal gateway, providing a framework for the truth. Tariqa, or the path, represents a unique connection with an enlightened guide or master. The gate of knowledge signifies the stage of the heart and love. Lastly, the gate of truth represents the highest level of humanity, at which pure divine unity is grasped

کلیدواژه‌ها [English]

  • Baktashi Order
  • Yunus Emre
  • the four spiritual gates
  • Sharia
  • tariqa
  • knowledge
  • truth

مراجع

  1. ابن‌عربی، محیی‌الدین (1367)؛ التجلیات الالهیه؛ تحقیق: عثمان اسماعیل یحیی؛ تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  2. ــــــــــــــــ (1405 ق)؛ فتوحات مکیه؛ بیروت‏: دار صادر.
  3. آملی، سیدحیدر (1368)؛ جامع الاسرار و منبع الانوار؛ تهران: علمی و فرهنگی.
  4. ترینی قندهاری، نظام‌‌الدین (1376)؛‌ قواعد العرفاء و آداب الشعرا‌؛ تهران: سروش.
  5. حالی، محسن (1370)؛ مقامات عارفان سه اثر بزرگ از سه عارف بزرگ؛ چ دوم، تهران: کتابخانه مستوفى.
  6. رازى دایه، ‏نجم‌الدین (1425 ق)؛ منارات السائرین الى حضرة الله و مقامات الطائرین؛ تحقیق: عاصم ابراهیم الکیالى الحسینى؛ بیروت: دار الکتب العلمیه.
  7. راغب اصفهانی، ابوالقاسم (1423 ق)؛ مفردات؛ تحقیق: صفوان عدنان داودی؛ قم: انتشارات ذوی القربی.
  8. شهید ثانى، زین‌الدین بن علی (1377)؛ شرح مصباح الشریعه؛ ترجمه: عبدالرزاق گیلانى؛ چ اول، تهران: پیام حق.
  9. عطار نیشابوری، فریدالدین محمد (1389)؛ تذکره الاولیاء؛ تصحیح: عبدالوهّاب قزوینی؛ چ اول، تهران: نشر بهجت.
  10. غزالی، محمد (1349)؛ المنقذ من الضلال؛ تحقیق: زیـن‌الـدین کیـائی‌نـژاد؛ تهران: مؤسسة مطبوعاتی عطائی.
  11. قشیری، ابوالقاسم (1367)؛ ترجمه‌ رساله قشیریه؛ تصحیح: بدیع‌الزمان فروزانفر؛ چ سوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  12. قندهاری، نظام‌الدین، (1376)؛ قواعد العرفاء و آداب الشعراء؛ ترجمه: احمد مجاهد؛ چ دوم، تهران: سروش.
  13. کوپریلی، محمد‌فؤاد (1385)؛ صوفیان نخستین در ادبیات ترک؛ ترجمه: توفیق سبحانی؛ تهران: انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
  14. لاهیجی، محمد بن یحیی (1393)؛ مفاتیح الاعجاز فی شـرح گـلشن‌راز؛ تصحیح: محمدرضا برزگر؛ تهران: زوار.
  15. مولانای بلخی، جلال‌الدین محمد (1386)؛ فیه ما فیه؛ چ دوم، تهران: انتشارات نگاه.
  16. میبدى، ابوالفضل رشیدالدین (1371)؛ کشف الأسرار و عدة الأبرار؛ تحقیق: على‌اصغر حکمت‏؛ چ پنجم، تهران: انتشارات امیر کبیر.
  17. میهنی، محمد بن منور (1366)؛ اسرار التوحید؛ تصحیح: محمدرضا شفیعی کدکنی؛ تهران: آگاه.
  18. هجویری، ابوالحسن علی (1375)؛ کشف المحجوب؛ تحقیق:ژوکوفسکی، قاسم انصاری؛ تهران: طهوری.

Aktüccar, Halil (1984); Yunus Emre Hayatı, Sanatı ve Eserleri; Gökşin Yayınları.

Çubukçu, İbrahim Agah (1992); Yunus Emre ve Felsefesi ; Ankara: Ankara Üniversitesi Açık Erişim Sistemi.

Emre, Yunus/ (2008); Divan,(Tatçı, Mustafa); İstanbul: H Yayınları.

Gölpınarlı, Abdülbaki (1992); Alevi-Bektasi Nefesleri; İstanbul: İnkılap Kitapevi.

Gökalp, Mehmed Ziya (1998); Yunus Emre ve İslam; İstanbul: Asır Ajans Yayınları.

Hacı Bektaşi Veli (2011); Makâlât; Ankara: Etkileşim Yayınları.

Kabaklı, Ahmet (1983); Yunus Emre; İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınlar.

Tatçı, Mustafa (1997); Yunus Emre Divanı )incelme); İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.

Yaşar, Selahaddin (1991); Hayatı, Sanatı ve Tefekkürü Yunus Emre; İstanbul: Yeni asya Yayınları.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار